تحلیل فلسفی مفهوم عدالت در اصل عدالت اجتماعی
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
✍️ علی احمدی امین
/ استادیار گروه حکمت و مطالعات ادیان جامعةالمصطفی العالمیه، ایران، قم / Ali_20750@yahoo.com
/ استادیار گروه حکمت و مطالعات ادیان جامعةالمصطفی العالمیه، ایران، قم / Ali_20750@yahoo.comچکیده:
مفاهیم فلسفی همچون مفهوم عدالت، دارای منشأ انتزاع اند. تحلیل فلسفی منشأ انتزاع مفهوم، در شناخت دقیق آن و احکامش مؤثر است. اصل عدالت در حوزه‌ی اجتماع، بیانگر ساختار مناسبی است که در آن هر چیزی در جایگاه مناسبش قرار گیرد. شناخت مؤلفه های ساختار عدالت، نیازمند تحلیل فلسفی است. در این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی، مؤلفه های عدالت براساس تقسیم ثنایی و در مواردی با ذکر اهم مصادیق، تبیین شده است. چهار مؤلفه‌ی اصلی عبارت اند از: خیرات، موانع، اختصاصات و مشترکات. مؤلفه‌ی خیرات حاوی اقسامی چون خیرات فردی و عمومی است که براساس دیدگاه انسان شناسانه، منظومه‌ی اهداف انسان را بیان می کند. بازشناسی انواع موانع آزادی های مشروع، در شناخت عدالت از بی عدالتی مؤثر است. مؤلفه‌ی اختصاص ها نیز متأثر از اموری چون تلاش، نیاز، نسبت، شایستگی و مواردی چون هبه و نفقه است. نهایتاً مشترکات نیز به دو قسم طبیعی و خدمات دولتی تقسیم می شوند که خدمات دولتی براساس نیازمندی و مشارکت های بخشی، جغرافیای خدمات را تعیین می کند. شناخت مؤلفه های عدالت در کنار شناخت معیار ارزش، به تبیین اصل عدالت و قواعد منتزع از آن منتهی می شود.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
A Philosophical Analysis of the Concept of Justice in the Principle of Social Justice
Abstract:
Philosophical concepts, such as the concept of justice, have an abstract origin. The philosophical analysis of the origin of a concept’s abstraction is effective in understanding it and its rulings. The principle of justice in society indicates a reasonable structure in which everything is properly placed. Knowing the components of the structure of justice requires philosophical analysis. Using the analytical-descriptive method, this article investigates the components of justice by using a dichotomous division and, in some cases, mentioning important examples. The four main components include blessings, obstacles, specificities and commonalities. The component of charity includes types such as individual and public charity, which describes the system of human goals based on an anthropological viewpoint. Recognizing various obstacles to legitimate freedoms is effective in distinguishing justice from injustice. The component of specificity is also affected by things such as effort, need, relationship, merit, gift and alimony. Finally, the commonalities are divided into two types: natural and government services, which determine the geography of services based on needs and sector partnerships. Knowing the components of justice, along with knowing the standard of value, leads to the explanation of the principle of justice and the rules derived from it.
References:
References:
- نهج‌البلاغه، 1414ق، قم، هجرت.
- ابن‌منظور، محمدبن مكرم، 1414ق، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
- احمدي امين، علي و مجتبي مصباح، 1399، «تحليل فلسفي آزادي در دانش‌هاي ارزشي»، معرفت فلسفي، سال هجدهم، ش 1، ص 107ـ122.
- ارسطو، 1378، اخلاق نيکوماخوس، ترجمة محمدحسن لطفي، تهران، طرح نو.
- بشیریه، حسین، 1375، «تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، فلسفه سیاسی جان رالز»، اطلاعات سیاسی – اقتصادی، ش 109-110، ص 36-43.
- برلين، آيزايا، 1392، چهار مقاله درباره آزادي، ترجمة محمدعلي موحد، تهران، خوارزمي.
- تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، 1410ق، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دارالکتب الاسلامي.
- حاتمي‌نژاد، حسين و عمران راستي، 1385، «عدالت اجتماعي و عدالت فضايي؛ بررسي و مقايسه نظريا ت جان رالز و ديويد هاروي»، جغرافيايي سرزمين، سال سوم، ش 9، ص 38ـ50.
- رالز، جان، 1387، نظريه عدالت، ترجمة سيدمحمدکمال سروريان و مرتضي بحراني، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم.
- سبزوارى، ملاهادي، 1372، شرح الأسماء الحسني، تهران، دانشگاه تهران.
- شکويي، حسين، 1378، انديشه‌هاي نو در فلسفه جفرافيا، تهران، مؤسسة جغرافيايي کارتوگرافي گيتاشناسي.
- شيخي، محمدحسين، 1396، «اخلاق در سازمان»، در: دانشنامه اخلاق کاربردي، زيرنظر احمدحسين شريفي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان في تفسير القرآن، قم، جامعة مدرسين.
- عربي، سيدهادي، 1395، نظريات عدالت توزيعي، قم، سبحان.
- کاتوزيان، ناصر، 1379، مجموعه مقالات گامي به سوي عدالت، تهران، دانشگاه تهران.
- کانت، ايمانوئل، 1369، بنياد مابعدالطبيعة اخلاق، ترجمة حميد عنايت و علي قيصري، تهران، خوارزمي.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1394، آموزش فلسفه، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ميل، جان استوارت، 1358، رساله درباره آزادي، ترجمة جواد شيخ‌الاسلامي، تهران، نشر کتاب.
- ـــــ ، 1388، فايده‌گرايي، ترجمه و تعليق مرتضي مرديها، تهران، نشر ني.
- واعظي، احمد، 1384، «عدالت صوري، عدالت محتوايي»، علوم سياسي، دوره هشتم، ش 29، ص 85ـ97.
- ـــــ ، 1393، نقد و بررسي نظريه‌‌هاي عدالت، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- الواني، مهدي و احمدرضا قاسمي، 1377، مديريت و مسئوليت اجتماعي سازمان، تهران، مرکز آموزش مديريت دولتي.
- هاروي، ديويد، 1379، عدالت اجتماعي و شهر، ترجمة فرخ حساميان و ديگران، تهران، شرکت پردازش و برنامه‌ريزي شهري.
- Campbell, Tom, 2001, Justice, St. Martin's Press, NY, USA.
- Carter, Ian, 2012, "Positive and Negative Liberty", in Stanford Encyclopedia of Philosophy, Philosophy Department, Stanford University, Stanford, CA 94305.
- Harvey, David, 1996, justice, Nature & Geography Of Difference, Blackwell Publishers, Oxford, UK.
- Hayek, Fredric, 1960, The Constitution of Liberty, Routledge and Kegan Paul.
- _____ , 1976, The Mirage of Social Justice (law, legislation and liberty volume 1), Routledge and Kegan Paul.
- Montague, Phillip, 2001, Comparative and Non-Comparative Justice, in Justice, Edited By Wojciech Sadurski, Published London, By, Routledge.
- Nozick, Robert, 1999, Anarchy State and Utopia, Blackwell Oxford Uk & Cambridge.
- Sandal, Michael, 2005, Public Philosophy: Essays on Morality in Politics, Cambridge, Harvard University Press.
- _____ , 1982, Liberalism and the Limits of Justice, Cambridge University Press.
- Walzer, Michael, 1983, Spheres of Justice, New York, Basic books.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
احمدی امین، علی، اسلامی نسب، حمزه علی.(1402) تحلیل فلسفی مفهوم عدالت در اصل عدالت اجتماعی. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 14(4)، 45-62
علی احمدی امین؛ حمزه علی اسلامی نسب."تحلیل فلسفی مفهوم عدالت در اصل عدالت اجتماعی". فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 14، 4، 1402، 45-62
احمدی امین، علی، اسلامی نسب، حمزه علی.(1402) 'تحلیل فلسفی مفهوم عدالت در اصل عدالت اجتماعی'، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 14(4), pp. 45-62
