Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 16, Issue 1, No 61, Year 2025 , Pages 25-44

    The Impact of the Theory of Communicative Action on Communication Planning Theory and Criticising its Function in Organizations from the Islamic Perspective

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Reza abravesh / Assistant Professor, Department of Cultural Management, Islamic Maaref University / abravesh@maaref.ac.ir
    Pages: 25-44 Receive Date: 2025/11/07 Accept Date: 2025/11/07
    dor 20.1001.1.20088582.1403.16.1.2.7
    doi 10.22034/marefatefarhangi.2025.5001386
    Abstract: 
    The communicative planning theory is influenced by Habermas’s Communicative Action Theory. This research explains the impact of Communicative Action Theory on Communicative Planning Theory and examines it based on Islamic teachings in practice. Using the descriptive-analytical method, it criticizes the Communicative Action Theory through the critical method based on Islamic teachings. According to the study, influenced by the theory of communicative action, communicative planning has three elements: "dialogue", "creating spaces for dialogue " and "creating critical capacity", which change the roles of managers and employees in organizations. The most important roles of managers include "facilitator", "corrector" and "encourager", and the roles of employees include "participator", "intervener" and "critic". Communication planning in practice faces seven criticisms based on Islamic teachings, which are presented in three dimensions: "disregard", "misdirection and wandering" and "lack of empirical support".
    Keywords: 
    Communicative Action
    communication planning
    Traditional Planning
    Inclusive Dialogues
    dialogue space
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تأثیر نظریۀ کنش ارتباطی بر نظریۀ برنامه‌ریزی ارتباطی و نقد کارکرد آن در سازمان از منظر اسلام
    Abstract: 
    نظریۀ برنامه‌ریزی ارتباطی متأثر از نظریۀ کنش ارتباطی هابرماس است. مسئله‌ای که این پژوهش به آن می‌پردازد، تبیین تأثیر «نظریۀ کنش ارتباطی» بر «نظریۀ برنامه‌ریزی ارتباطی» و بررسی آن مبتنی‌بر تعالیم اسلامی در عرصۀ کاربردی و میدان عمل است. ازاین‌رو هدف این پژوهش تبیین تأثیر نظریۀ کنش ارتباطی بر برنامه‌ریزی ارتباطی در ساحت کاربست و نقد آن بر اساس تعالیم اسلامی است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی تأثیر نظریۀ کنش ارتباطی بر برنامه‌ریزی ارتباطی را تبیین می‌نماید و سپس با روش انتقادی به نقد آن بر اساس تعالیم اسلامی می‌پردازد. با بررسی انجام‌شده برنامه‌ریزی ارتباطی با تأثیر از نظریۀ کنش ارتباطی دارای سه عنصر «گفت‌وگو»، «ایجاد فضای گفت‌وگو» و «ایجاد ظرفیت انتقادی» است که این عناصر موجب تغییر نقش‌های مدیران و کارکنان در سازمان‌ها می‌شوند. مهم‌ترین نقش‌های مدیران شامل نقش «تسهیل‌گر»، «اصلاح‌گر» و «مشوق» است و نقش‌های کارکنان نیز شامل نقش «مشارکت‌کننده»، «مداخله‌گر» و «منتقد» است. برنامه‌ریزی ارتباطی در مقام عمل با هفت نقد که مبتنی‌بر تعالیم اسلامی هستند مواجه می‌شود که این انتقادات در سه بُعد «نادیده‌انگاری»، «گم‌گشتگی و سرگردانی» و « فقدان پشتوانۀ تجربی» مطرح می‌شوند.
    Keywords: 
    کنش ارتباطی
    برنامه¬ریزی ارتباطی
    برنامه¬ریزی سنتی
    گفتگوهای فراگیر
    فضاي گفت‌وگو
    References: 
    • قرآن کریم.
    • اجلالی، پرویز و دیگران (1401). نظریۀ برنامه‌ریزی دیدگاه‌های سنتی و جدید. تهران: آگه.
    • اسمیت، فیلیپ (1387). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی. ترجمۀ حسن پویان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • اوث‌ویت، ویلیام (1386). هابرماس معرفی انتقادی. ترجمۀ لیلا جوافشامی و حسن چاوشیان. تهران: اختران.
    • پارسونز، واین (1385). مبانی سیاست‌گذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها. ترجمۀ حمیدرضاملک محمدی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
    • تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دارالکتاب الاسلامی.
    • دانایی‌فرد، حسن (1395). نظریه‌پردازی: مبانی و روش‌شناسی‌ها. تهران: سمت.
    • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
    • رحیمی، سلمان‌علی (1391). دین و عقلانیت ارتباطی بررسی انتقادی نظریۀ هابرماس دربارۀ دین و عقلانیت. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ریتزر، جرج (1392). نظریه‌های جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن. ترجمۀ خلیل میرزایی و علی بقایی سرابی. تهران: جامعه‌شناسان.
    • صدوق، محمد بن على (1385). علل الشرائع. قم: داوری.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعۀ مدرسین.
    • قاسم‌زاده، حبیب‌الله (1378). شناخت و عاطفه. تهران: فرهنگیان.
    • کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    • لیثى واسطى، على بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ. قم: دارالحدیث.
    • مصباح یزدی، محمدتقی (1380). اخلاق در قرآن. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصطفوی، حسن (1426ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • مطهری، مرتضی (1384). مجموعه‌آثار. تهران: صدرا.
    • نجاتی، محمد عثمان (1381). قرآن و روان‌شناسی. ترجمۀ عباس عرب. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
    • هولاب، رابرت (1387). یورگن هابرماس نقد در حوزۀ عمومی. ترجمۀ حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
    • هابرماس، یورگن (1388). دگرگونی ساختار حوزۀ عمومی: کاوشی در باب جامعۀ بورژوایی. ترجمۀ جمال محمدی. تهران: افکار.
    • هابرماس، یورگن (1394). نظریۀ کنش ارتباطی. ترجمۀ کمال پولادی. تهران: نشر مرکز.
    References: 
    • Barker Caza, Brianna, Tiedens, Larissa, Lee, Fiona (2011). Power becomes you: The effects of implicit and explicit power on the self. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 114, 15-24.
    • Burrell, Gibson & Gareth Morgan (1979). Sociological Paradigms and Organisational Analysis. London: Heinemann Educational Book.
    • Forester, John (1986). Critical Theory and Public life: Only Connect. In: International journal of Urban and Regional Research, 10(2), 185-206.
    • Healey. Patsy (1992). Planning through Debate: The Communicative Turn in Planning Theory. The Town Planning Review, 63(2), 143-162.
    • Hoch, Charles (2017). A Pragmatic Inquiry about Planning and Power. Journal of Planning Education and Research, 4,(2), 86-95.
    • Morieux, Yves (2011). Smart Rules: six ways to get people to solve problem swithout you. Harvard business Review. 9, 78-84.
    • Fischler, Raphael (1989). Planning in the Face of Power by John Forester. Berkeley Planning Journal, 4(1), 125-131.
    • Scott, W. R (2007). Organizations: Rational, Natural and Open System. NewJersey: Hall.
    • 371 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    abravesh, Reza.(2025) The Impact of the Theory of Communicative Action on Communication Planning Theory and Criticising its Function in Organizations from the Islamic Perspective. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(1), 25-44 https://doi.org/10.22034/marefatefarhangi.2025.5001386

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Reza abravesh."The Impact of the Theory of Communicative Action on Communication Planning Theory and Criticising its Function in Organizations from the Islamic Perspective". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16, 1, 2025, 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    abravesh, R.(2025) 'The Impact of the Theory of Communicative Action on Communication Planning Theory and Criticising its Function in Organizations from the Islamic Perspective', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(1), pp. 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    abravesh, R. The Impact of the Theory of Communicative Action on Communication Planning Theory and Criticising its Function in Organizations from the Islamic Perspective. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 16(1): 25-44