Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 1, Issue 4, No 4, Year 2025 , Pages 151-178

    Religion and Post-Secular Society; a Criticism of Habermas’s Views on Religion in Modern World

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Ali Mesbah / M.A. in Sociology / a-mesbah@qabas.net
    Salman Ali Rahimi / Associate Professor, Imam Khomeini Educational and Research Institute / Sm2015@gmail.com
    Abstract: 
    Nowadays, some liberal thinkers talk about post-secularism, or accepting the presence of religion in a secular society. Among them is Jürgen Habermas who has proposed this idea and discussed about the circumstances of the presence of religion in modern world and its role and position. Although, he tries mostly to declare the end of the age of religion, and to replace the religion with reason, he has modified his previous views and emphasized on some of the unique functions of religion in his recent works and remarks. He has referred to the role of religion in giving meaning to the life, and accepted that religious language has an extraordinary ability and capacity in the realm of ethics, which cannot be disregarded. However, his recent remarks cannot be regarded as the emergence of a real evolution in his attitude toward religion. He continues to see the religion from a secular thinker’s point of view, and not only allocates very limited and marginal position to religion, but also tries to explain the very same moral and spiritual functions of religion in secular terms. Present paper discusses his views on these issues and evaluates their strong and weak points.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :دین و جامعه فراسکولار؛ نقدی بر نظریات هابرماس در باره دین در جهان مدرن
    Abstract: 
    فراسکولاریسم و یا پذیرش حضور دین در یک جامعة سکولار، ایده ای است که امروزه برخی متفکران لیبرال از آن سخن می گویند. یورگن هابرماس، از جمله کسانی است که به طرح این ایده پرداخته و چگونگی حضور دین در جهان مدرن و نقش و جایگاه آن را مورد بحث قرارداده است. هرچند تلاش وی عمدتاً این است که عصر دین را خاتمه یافته اعلام نموده و عقل را جایگزین آن نماید، اما در آثار و اظهارات اخیر خود راجع به دین، تا حدودی دیدگاه گذشتة خویش را تعدیل نموده و برخی کارکردهای بی بدیل دین را مورد تأکید قرار داده است. وی به نقش دین در معنا بخشی به زندگی اشاره نموده و پذیرفته است که زبان دینی، در عرصة اخلاقیات از یک توانایی و ظرفیت فوق العاده برخوردار است که نمی توان از آن چشم پوشی نمود. با این وجود، اظهارات جدید هابرماس را در این مورد نمی توان به مفهوم پیدایش یک تحول واقعی در نگرش وی راجع به دین دانست. وی همچنان دین را از نگاه یک فرد سکولار نگریسته و نه تنها جایگاهی بسیار محدود و حاشیه ای به آن اختصاص می دهد، بلکه سعی می کند همان کارکردهای معنایی و اخلاقی دین را نیز کاملاً به افق سکولار ببرد. این مقاله، دیدگاه های وی را در این زمینه طرح نموده و به ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن پرداخته است.
    References: 
    • ابن سينا، علي، كتاب نفس شفا، شارح و مترجم محمدحسين ناييجي، قم، مؤسسۀ آموزشي و پژوهشي امام خميني، قم،1387.
    • پارسانيا، حميد، «زمينه‌هاي عقيدتي و اجتماعي پلوراليزم»، كتاب نقد، ش چهارم، 1376.
    • پارسانيا، حميد، «سكولاريسم و معنويت»، علوم سياسي، ش 32، سال هشتم، 1384.
    • پارسانيا، حميد، حديث پيمانه، قم، معاونت پژوهشي دانشگاه معارف اسلامي، 1389.
    • پالس، دانيل، هفت نظريه در باب دين، ترجمۀ محمد عزيز بختياري، قم، مؤسسۀ آموزشي و پژوهشي اما خميني، 1382
    • پیوزی، مایکل، هابرماس، ترجمۀ احمد تدین، تهران، هرمس، 1379.
    • چالمرز، آلن، چيستي علم، ترجمۀ سعيد زيباكلام، تهران، شركت انتشارات علمي و فرهنگي، 1374
    • حسيني، سيدحسن، پلوراليسم ديني يا پلوراليسم در دين، تهران، سروش، 1382.
    • رباني‌گلپايگاني، علي، نقد مباني سكولاريسم، قم، مركز مديريت حوزۀ علميۀ، 1382.
    • سروش، عبدالكريم، صراطهاي مستقيم، مؤسسۀ فرهنگي صراط، چاپ اول، تهران، 1377
    • شجاعي‌زند، عليرضا، دين، جامعه و عرفي شدن، تهران، تهران، 1380.
    • كانت، ايمانوئل، دين در محدودۀ عقل تنها، ترجمۀ منوچهر صانعي، تهران، نقش و نگار، 1381.
    • كورنر، اشتفان، فلسفۀ كانت، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران، خوارزمي، تهران، 1376.
    • گشه، مارسل، دين در دموكراسي و حقوق بشر، ترجمۀ امير نيك‌پي، تهران ثالث، 1385.
    • گفتگو، «زبان دين و زبان سكولار در گفتگو با پرفسور يورگن هابرماس»، معرفت، ش 57، 1381، 111ـ1118.
    • ويلم، ژان پل، جامعه شناسي اديان، ترجمۀ عبدالرحيم گواهي، تهران، مؤسسۀ فرهنگي انتشاراتي تبيان، 1377.
    • هابرماس، يورگن، مهندسي ژنتيك و آيندۀ سرشت انسان، ترجمۀ يحي امامي، تهران، نقش و نگار، 1384.
    • هات، جان اف، علم و دين، ترجمۀ بتول نجفي، تهران، كتاب طه، 1382.
    • Habermas, Theory of Communicative Action, vol1, translated by Mac Carthy, Beacon press, boston,1984
    • Oxford English dictionary, vol:IX, Clarendon press, 1961
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mesbah, Ali, Rahimi, Salman Ali .(2025) Religion and Post-Secular Society; a Criticism of Habermas’s Views on Religion in Modern World. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 1(4), 151-178

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ali Mesbah; Salman Ali Rahimi."Religion and Post-Secular Society; a Criticism of Habermas’s Views on Religion in Modern World". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 1, 4, 2025, 151-178

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mesbah, A, Rahimi, S.(2025) 'Religion and Post-Secular Society; a Criticism of Habermas’s Views on Religion in Modern World', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 1(4), pp. 151-178

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mesbah, A, Rahimi, S. Religion and Post-Secular Society; a Criticism of Habermas’s Views on Religion in Modern World. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 1(4): 151-178