Pages:
29-46
Receive Date: 2025/02/24
Accept Date: 2025/02/24
Abstract:
Unlike classical sociologists, Giddens considers the origin of religion as a reaction to meaninglessness and considers "giving meaning" as one of the most important functions of religion. Examining the consequences of modernity, he is concluded that religion can inspire a better world in the era of late modernity, if committed to dialogue and rethinking. Using the model of topic interpretation with an "inferential" approach in interdisciplinary interpretation, this paper has investigated this issue. Although this theory is considered among the theories of religious spiritualism and the closest interpretation to Islamic thinking in terms of religion answering the questions of modern man, but in terms of foundations, method and general orientation, it has fundamental flaws, some of the most important of which are: assimilating the identity of different religions, neglecting the divine origin for monotheistic religions (including Islam), planting the roots of religiosity instead of the origin of religion, negating the innate nature of religiosity, reducing the truth of religion to mere material affairs, paying attention to functions instead of the essence of religion, inappropriate generalizations and interpretation of its results on other religions (including Islam), and a limited explanation of the meaningfulness function of religion.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی انتقادی نظریه گیدنز در باب منشأ و معنابخشی دین، براساس آموزههای قرآن
Abstract:
گیدنز برخلاف جامعه شناسان کلاسیک، منشأ دین را واکنشی به بی معنایی دانسته و «معنابخشی» را یکی از مهم ترین کارکردهای دین می داند. وی با بررسی پیامدهای مدرنیته چنین نتیجه می گیرد که دین می تواند الهام بخش دنیای بهتر در عصر مدرنیته متأخر باشد، مشروط به آنکه تن به گفت وگو و بازاندیشی بسپارد. نوشتار حاضر این موضوع را با بهره گیری از الگوی تفسیر موضوعی با رویکرد «استنطاقی» در تفسیر میان رشته ای بررسی کرده است. این نظریه هرچند به لحاظ پاسخگو دانستن دین به سؤالات انسان امروزی، در زمره نظریه های معنویت گرایی دینی و نزدیک ترین تفسیر به تلقی اسلامی دانسته شده، اما به لحاظ مبانی، روش و جهت گیری کلی، نقص های اساسی و بنیادین دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارتند از: همسان سازی هویت ادیان گوناگون، مغفول ماندن منشأ الهی برای ادیان توحیدی (از جمله اسلام)، نشاندن ریشه دینداری به جای منشأ دین، نفی سرشت فطری دینداری، تقلیل حقیقت دین به امور مادی صرف، توجه به کارکردها به جای ذات دین، تعمیم های نابجا و تسری نتایج آن بر ادیان دیگر (از جمله اسلام)، و تبیین محدود از کارکرد معنابخشی دین.
References:
- بروس، استيو، 1385، پارادايم سکولاريزاسيون، ترجمة امير غلامي، در: www.zend2.com.
- پالس، دانيل، 1382، هفت نظريه در باب دين، ترجمه و نقد محمدعزيز بختياري، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- جعفري، محمدتقي، 1386، فلسفه دين، تدوين جمعی از نويسندگان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- جلاییپور، محمدرضا، 1384، «آشنایی با آراء و آثار آنتونی گیدنز»، در: آنتونی گیدنز، چشماندازهای جهانی، تهران، طرح نو.
- جوادي آملي، عبدالله، 1377، شريعت در آيينه معرفت، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1387، منزلت عقل در هند سه معرفت ديني، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1388، تسنیم، چ هشتم، قم، اسراء.
- حميديه، بهزاد، 1391، معنويت در سبد مصرف، تهران، پژوهشگاه فرهنگ اسلامى.
- خاتمي، محمود، 1382، پديدارشناسي دين، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- خسروپناه، عبدالحسين، 1389، کلام جديد با رويکرد اسلامي، قم، معارف.
- رابرتسون، يان، 1374، درآمدي بر جامعهشناسي، ترجمة حسين بهروان، مشهد، آستان قدس رضوي.
- ريتزر، جورج، 1380، نظريه جامعهشناسي در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثي، چ پنجم، تهران، علمي و فرهنگي.
- ساعی ارسی، ایرج، 1390، آنتونی گیدنز جامعهشناس زمان محور، تهران، دانژه.
- شاکرنژاد، احمد، 1394، «رواج معنویت؛ رویگردانی از دین یا بازگشت به دین؟»، اسلام و مطالعات اجتماعی، دوره سوم، ش 1 (پیاپی 9)، ص 95ـ122.
- ـــــ ، 1397، معنویتگرایی جدید ـ مؤلفههای مفهومی، لوازم اعتقادی و نشانههای گفتمانی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- شجاعيزند، عليرضا، 1380، دين، جامعه و عرفي شدن، تهران، نشر مركز.
- ـــــ ، 1381، عرفيشدن در تجربه مسیحی و اسلامی، تهران، باز.
- ـــــ ، 1388، جامعهشناسی دین (درباره موضوع)، تهران، نشر ني.
- شعراوی، محمد متولی، 1411ق، تفسیر الشعراوی، قاهره، اخبار الیوم، قطاع الثقافه و الکتی و المکتبات.
- صدر، سيدمحمدباقر، 1402ق، فلسفتنا، بيروت، دارالتعارف للمطبوعات.
- ـــــ ، 1424ق، المدرسة القرآنية (موسوعة الشهيد الصدر، ج 19)، قم، دارالکتب الاسلامي.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1364، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ دوم، قم، صدرا.
- ـــــ ، 1374، تفسير الميزان، ترجمه سيدمحمدباقر موسوي همداني، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- ـــــ ، 1387، تعالیم اسلام، قم، بوستان کتاب.
- فخررازي، محمدبن عمر، 1420ق، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- فصیحی، امانالله، 1391، نقد تبیین کارکردی دین، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- فنايي، ابوالقاسم، 1384، دين در ترازوي اخلاق، قم، معارف.
- فؤاد، محمدعبدالباقی، 1420ق، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات
- گروهي از مؤلفين به اهتمام مجید ظهیری؛ (1381ش)، مدرنيته، روشنفکري و ديانت، مشهد: دانشگاه علوم اسلامي رضوی.
- گيدنز، آنتوني، 1377، پيامدهاي مدرنيت، ترجمة محسن ثلاثي، تهران، نشر مركز.
- ـــــ ، 1382، فراسوی چپ و راست، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، علمی.
- ـــــ ، 1384، چشم اندازهای جهانی، ترجمة محمدرضا جلاییپور، تهران، طرح نو.
- ـــــ ، 1387، تجدد و تشخص: جامعه و هويت شخصي در عصر جديد، ترجمة ناصر موفقيان، تهران، نشر ني.
- ـــــ ، 1388، دوركيم، ترجمة يوسف اباذرى، تهران، خوارزمى.
- ـــــ ، 1389، جامعهشناسي، ترجمة حسن چاوشيان، ويرايش چهارم، تهران، نشر ني.
- مطهری، مرتضی، 1389، مجموعه آثار، چ هشتم، تهران، صدرا.
- موسوي خميني، سيدروحالله، 1378، صحيفه نور، تهران، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- نصر، سيدحسين، 1371، معارف اسلامی در جهان معاصر، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی.
- ـــــ ، 1373، جوان مسلمان و دنیای متجدد، ترجمة مرتضی اسعدی، تهران، طرح نو.
- ـــــ ، 1380، معرفت و معنویت، ترجمة انشاءالله رحمتی، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
- هميلتون، ملکم، 1373، جامعهشناسي دين، ترجمة محسن ثلاثي، تهران، ثالث.
- Berger,Peter.L, 1969, The Social Reality of Religion, London: Faber & Faber.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Adili, Abdolali, Sharafoddin, Seyyed hosein.(2025) A Critical Analysis of Giddens' Theory about the Religion's Origin and Meaningfulness, based on the Teachings of the Qur'an. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(1), 29-46
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Abdolali Adili; Seyyed hosein Sharafoddin."A Critical Analysis of Giddens' Theory about the Religion's Origin and Meaningfulness, based on the Teachings of the Qur'an". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14, 1, 2025, 29-46
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Adili, A, Sharafoddin, S.(2025) 'A Critical Analysis of Giddens' Theory about the Religion's Origin and Meaningfulness, based on the Teachings of the Qur'an', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(1), pp. 29-46
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Adili, A, Sharafoddin, S. A Critical Analysis of Giddens' Theory about the Religion's Origin and Meaningfulness, based on the Teachings of the Qur'an. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 14(1): 29-46