Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 16, Issue 3, No 63, Year 2025 , Pages 109-130

    The Anthropological Foundations of Feminism and Its Social Implications

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Esmaeeil Cheraghi Kotiani / Assistant Professor, Department of Sociology, Imam Khomeini Education and Research Institute / cheraghi@iki.ac.ir
    dor 20.1001.1.20088582.1404.16.3.5.8
    doi 10.22034/marefatefarhangi.2025.5001685
    Abstract: 
    Feminist social science is based on specific epistemological foundations that shape its approaches, theories, and methods, distinguishing it from conventional social science and its foundations within an Islamic approach. One of the primary cognitive foundations influencing feminist social science is the question of the nature of humanity and its relationship to social realities. This paper seeks to examine the anthropological foundations of feminism and their social implications. Data were gathered using documentary and library research methods and analyzed through descriptive and analytical methods. The findings indicate that feminist social science, while offering a historical critique of anthropology and deeming it male-centric, adheres to the following principles: the shared humanity of women and men and the derivative nature of gender; the rejection of gender essentialism; the distinct and different nature of women; a belief in the inherent malice of men; the negation of the nature/culture duality; and the rejection of the opposition between emotion and rationality. These foundations entail specific social implications.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :مبانی انسان‌شناختی فمینیستی و دلالت‌های اجتماعی آن
    Abstract: 
    علم اجتماعی فمینیستی، مبتنی‌بر بنیاد‌های معرفتی ویژه‌ای است که به رویکردها، نظریه‌ها و روش‌های آن رنگ بخشیده و آن را از علم اجتماعی و مبانی آن در رویکرد اسلامی تمایز می‌بخشد. یکی از اصلی‌ترین مبانی ‌شناختی که علم اجتماعی فمینیستی از آن اثر پذیرفته‌، موضوع چیستی انسان و چگونگی ارتباطش با واقعیت‌های اجتمـاعی است. این نوشتار کوشیده است تا مبانی انسان‌شناختی فمینیستی و دلالت‌های اجتماعی آن را مورد بررسی قرار دهد. در گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و کتابخانه‌ای بهره برده و با روش توصیفی و تحلیلی به پردازش داده‌ها پرداخته است. یافته‌ها بیانگر آن است که علم اجتماعی فمینیستی ضمن نقد تاریخی به انسان‌شناسی و مردانه دانستن آن، به اشتراک زن و مرد در انسانیت و تبعی بودن جنسیت، نفی ذات‌گرایی جنسیتی، ماهیت متفاوت و متمایز زن، باور به شرارت ذاتی مردان، نفی دوگانگی طبیعت و فرهنگ و نفی تقابل بین احساس و خردورزی، اعتقاد دارد. این مبانی امتدادهای اجتماعی خاصی را به دنبال دارد.
    References: 
    • آبوت، پاملا و والاس، کلر (1376). درآمدی بر جامعه‌شناسی نگرش‌های فمینیستی. تهران: دنیای مادر.
    • آبوت، پاملا و والاس، کلر (1380). جامعه‌شناسی زنان. ترجمة منیژه نجم عراقی. تهران: نی.
    • اورتنر، شری ب. (1385). آیا نسبت زن به مرد نسبت طبیعت به فرهنگ است؟ در: فمینیسم و دیدگاه‌ها: مجموعه ‌مقالات. ترجمة فیروزه مهاجر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
    • باقری، خسرو (1382). مبانی فلسفی فمینیسم. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
    • باقری، شهلا (1384). علوم اجتماعی، فمینیسم و انگارة مردمحوری. مطالعات راهبردی زنان، 8(30)، 109ـ131.
    • بیسلی، کریس (1385). چیستی فمینیسم: درآمدی بر نظریة فمینیستی. ترجمة محمدرضا زمردی. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
    • پرنر، الیزابت (1383). علم اخلاق زنانه‌نگر. ترجمة سوگند نوروزی‌زاده. ناقد، 2(2)، 93ـ136.
    • تانگ، رزمری (1382). اخلاق فمینیستی. در: فمینیسم و دانش‌های فمینیستی. ترجمة عباس یزدانی. قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.
    • تانگ، رزمری (1387). نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه‌‌های فمینیستی. ترجمة منیژه نجم عراقی. تهران: نی.
    • جین فریدمن (1381). فمینیسم. ترجمة فیروزه مهاجر. تهران: آشیان.
    • خزاعی، زهرا (1385) عقلانیت اخلاق. اندیشة دینی، 6(21)، 23ـ50.
    • دوبوار، سیمون (1382). جنس دوم. ترجمة قاسم صنعوی. تهران: طوس.
    • ریتزر، جورج (1374). نظریة جامعه‌شناسی در دوران معاصر. تهران: علمی و فرهنگی.
    • رید، ایولین (1379). آیا سرنوشت زن را ساختمان بدنی او تعیین می‌کند؟ ترجمة رها دانش. تهران: دانش.
    • رهبری، لادن، رازقی، نادر و جانعلی‌زاده، حیدر (1394). فمینیسم و چالش‌های تاریخی در جریان‌های فکری انسان‌شناختی. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، 5(1)، 125ـ145.
    • سارتر، ژان پل (1389). هستی و نیستی. ترجمة عنایت‌الله شکیباپور. تهران: دنیای اول.
    • فروغی، محمدعلی (1377). سیر حکمت در اروپا. تصحیح و حاشیه جلال‌الدین اعلم. تهران: البرز.
    • فریدمن، جین (1381). فمینیسم. ترجمة فیروزه مهاجر. تهران: آشیان.
    • فکوهی، ناصر (1384). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نی.
    • فوکو، ‌میشل‌ (1386). اراده ‌به‌ دانستن. ‌ترجمة نیکو ‌سرخوش‌ و ‌افشین ‌جهاندیده. ‌تهران: نی.
    • قانعی‌راد، محمدامین، محمدی، نعیما و ابراهیمی خیرآبادی، جواد (1388). اندیشه‌های پسافمینیستی و مسئلۀ کلیت انسانی. پژوهش زنان، 7(4)، 115ـ138.
    • کاسگرو، لیزا و مک‌هیو، مورین (1385). پژوهش برای زنان: روش‌های فمینیستی. ترجمة ابوالقاسم پوررضا. در: فمینیسم و دیدگاه‌ها: مجموعه‌ مقالات. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
    • کد، لوین (1382). معرفت‌شناسی فمینیستی. در: فمینیسم و دانش‌های فمینیستی. ترجمة عباس یزدانی. قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.
    • محمدپور، احمد (1389). روش در روش، دربارة ساخت معرفت در علوم‌انسانی. تهران: جامعه‌شناسان.
    • مردیها، مرتضی و پاک‌نیا، محبوبه (1394). سیطرة جنس. تهران: نی.
    • مصباح، مجتبی (1386). فلسفة اخلاق. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مندوس، سوزان (1382)فلسفه سیاسی فمینیستی. در مجموعه‌ مقالات فمینیسم و دانش‌های فمینیستی. قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.
    • میل، ‌جان استوارت (1379). انقیاد ‌زنان. ‌ترجمة علاءالدین طباطبایی. ‌تهران: ‌هرمس.
    • ویلفورد، ریک (1375). فمینیسم. در: رابرت اکلشال و دیگران. مقدمه‌ای بر ایدئولوژی‌های سیاسی. ترجمة محمد قائد. تهران: مرکز.
    • هام، مگی و گمبل، سارا (1382). فرهنگ نظریه‌های فمینیستی. ترجمة فیروزه مهاجر، فرخ قره‌داغی و نوشین احمدی خراسانی. تهران: توسعه.
    • هنسن، جوزف،‌ رید، هاولین و واترز، ‌ماری آلیس‌ (1381). آرایش، ‌مد ‌و‌ بهره‌کشی از زنان. ترجمة افشنگ مقصودی. تهران: گل‌آذین.
    • هولمز، ماری (1402). جنسیت چیست؟ ترجمه مینا ارشادیان. تهران: جغد.
    • هی‌وود، اندرو (1379). درآمدی بر ایده‌ئولوژی‌های سیاسی: از لیبرالیسم تا بنیادگرایی دینی. ترجمة محمد رفیعی مهرآبادی. تهران: وزارت امور خارجه.
    References: 
    • Andersen, M. L. (2006). Thinking about Women: Sociological Perspectives on Sex and Gender. New York: Pearson.
    • Barriteau, Violet Eudine (2007). 30 Years Towards Equality. Caribbean review of gender studies. Burr, Vivien, 2002, Gender and Social Psychology, New York, Routledge, p. 1-15. 
    • Heywood, Andrew (2017). Political ideologies: an introduction. Sixth edition. London: Palgrave.
    • Lloyd, Genevieve (1993). The Man of Reason: Male and Female in Western Philosophy, Routledge, London.
    • Neuenfeldt, Elaine (2015). Identifying and Dismantling Patriarchy and Other Systems of Oppression of Women. World Council of Churchess, 104, 18-25.
    • Reed, Evelyn (1975). Woman's Evolution from Matriarchal Clan to Patriarchal Family. NewYork: Pathfinder Press.
    • Song, Sarah (2007). Justice,Gender, and the Politics of Multiculturalism. New York: Cambridge University Press.
    • Sterling, Anne Fausto (2000). Sexing the Body (Gender Politics and the Construction of Sexuality). New York: Basic Books.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Cheraghi Kotiani , Esmaeeil.(2025) The Anthropological Foundations of Feminism and Its Social Implications. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(3), 109-130 https://doi.org/10.22034/marefatefarhangi.2025.5001685

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Esmaeeil Cheraghi Kotiani ."The Anthropological Foundations of Feminism and Its Social Implications". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16, 3, 2025, 109-130

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Cheraghi Kotiani , E.(2025) 'The Anthropological Foundations of Feminism and Its Social Implications', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(3), pp. 109-130

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Cheraghi Kotiani , E. The Anthropological Foundations of Feminism and Its Social Implications. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 16(3): 109-130