Pages:
55-78
Receive Date: 2025/10/15
Accept Date: 2025/10/15
Abstract:
The core of the theories of instrumental, political, social, and ethical responsible participation in organizations and corporations is the examination of the link between responsible participation and securing the economic interests of actors, the iron law of oligarchy (preserving power), social integration, and the alignment with overarching ethical principles. However, the question remains: is reliance on these core aspects sufficient for explaining responsible participation? The aim of this paper is to examine the challenges within the existing theories concerning responsible participation. The findings indicate that the most significant shortcomings of these theories are as follows: the instrumental theory does not imply a reliable exchange system that secures the interests of all community members; the political theory fails to address the necessity of the four forms of capital, field, and habitus, focusing solely on the iron law of acquiring power; the social integration theory overlooks the socialization of rules, ingrained cultural patterns and customs, obstacles to socialization, and benevolent impulses. Furthermore, the author argues that without religiosity and belief in God, and without arousing the divine, benevolent, and altruistic nature (fitrah), responsible participation faces limitations. It is also noteworthy that the analysis of responsible participation must consider both micro and macro, as well as objective and subjective dimensions simultaneously. This study is a critical content analysis of the theories and perspectives presented in sociological and management sources.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :ارزیابی انتقادی نظریههای مشارکت مسئولانه با رویکرد جامعهشناختی
Abstract:
بررسی پیوند مشارکت مسئولانه با تأمین منافع اقتصادی کنشگران، قانون آهنین حفظ قدرت، یکپارچگی اجتماعی و تطبیق اصول کلان اخلاقی، محور اصلی نظریههای مشارکت مسئولانۀ ابزاری، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی سازمانها و شرکتهاست، اما سؤال این است که آیا تکیه بر این محورها برای تبیین مشارکت مسئولانه کافی است؟ هدف این نوشتار بررسی چالشهای موجود در نظریههای ارائهشده در خصوص مشارکت مسئولانه است. یافتههای نوشتار نشان میدهد که مهمترین کاستیهای نظریههای مشارکت مسئولانه سازمانها و شرکتدها از این قرارند: نظریۀ ابزاری متضمن سیستم مبادلۀ قابل اعتماد و تأمینکنندۀ منافع مجموع اعضای جامعه نیست؛ نظریۀ سیاسی به ضرورت سرمایههای چهارگانه، میدان و عادتواره توجه نکرده و تنها بر قانون آهنین کسب قدرت تأکید کرده است؛ نظریۀ یکپارچگی اجتماعی به جامعهپذیری قواعد، الگوهای فرهنگی و رسومات نهادینهشده، موانع جامعهپذیری و امیال خیرخواهانه توجه نکرده است. علاوه بر آن، نویسنده معتقد است که بدون دینداری و اعتقاد به خدا، و برانگیختن فطرت الهی، خیرخواهانه و نوعدوستانه، مشارکت مسئولانه با محدودیتهایی مواجه است. همچنین قابل ذکر است که در تحلیل مشارکت مسئولانه باید ابعاد خرد و کلان و عینی و ذهنی در کنار همدیگر مورد ملاحظه واقع شوند. روش این مطالعه تحلیل محتوای انتقادی نظریهها و دیدگاههای مطرحشده در منابع جامعهشناختی و مدیریت است.
References:
- آریانپور، عباس و آریانپور، منوچهر (1384). فرهنگ دانشگاهی انگلیسی به فارسی. تهران: امیرکبیر.
- آشوری، داریوش (1384). فرهنگ علوم انسانی. تهران: مرکز نشر.
- روش بلاو اسپنله، آن ـ ماری (1372). مفهوم نقش در روانشناسی اجتماعی مطالعات تاریخی ـ انتقادی. ترجمۀ ابوالحسن سرو قدمقدم. مشهد: آستان قدس رضوی.
- الوانی، سیدمهدی و قاسمی، سیداحمدرضا (1377). مدیریت و مسئولیت اجتماعی سازمان. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
- باطنی، محمدرضا (1385). فرهنگ معاصر پویا انگلیسی به فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
- بودون، ریمون و بوریکو، فرانسوا (1385). فرهنگ جامعهشناسی انتقادی. ترجمۀ عبدالحسین نیکگهر. تهران: فرهنگ معاصر.
- بوردیو، پیر (1390). تمایز. ترجمۀ حسین چاووشیان. تهران: ثالث.
- بونویتز، پاتریس (1396). درسهایی از جامعهشناسی پیر بوردیو. ترجمۀ جهانگیر جهانگیری و سفیر حسنپور. تهران: آگه.
- تری یاندیس، هری س. (1388). فرهنگ و رفتار اجتماعی. ترجمۀ نصرت فتی. تهران: رسانش.
- دفتر برنامهریزی و تدوین متون درسی مرکز جهانی علوم اسلامی (بیتا). جزوۀ درسی نظام اجتماعی. بیجا: بینا.
- چلبی، مسعود (1385). تحلیل اجتماعی در فضای کنش. تهران: نی.
- چلبی، مسعود (1393). تحلیل نظری و تطبیقی در جامعهشناسی. تهران: نی.
- دهخدا، علیاکبر (1363). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1384). مفردات الفاظ القرآن. تحقیق: صفوان عدنان. قم: ذوی القربی.
- رفیعپور، فرامرز (1384). توسعه و تضاد. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- رفیعپور، فرامرز (1393). آناتومی جامعه (مقدمهای بر جامعهشناسی کاربردی). تهران: شرکت سهامی انتشار.
- ریتزر، جورج (1383). نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: علمی و فرهنگی.
- سجادی، عبدالقیوم، (1379) مبانی فقهی مشارکت سیاسی، علوم سیاسی، شماره8.
- شاهحسینی، محمدعلی و عربلوی مقدم، سعید (1395). مسئولیت اجتماعی شرکتی؛ رویکردی جامع. تهران: دانشگاه تهران.
- شافعی، رضا، احمدی، کیومرث (1392). مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی. تهران: سمت.
- شایانمهر، علیرضا (1379 و 1388). دائرة المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب پنجم). تهران: کیهان.
- شکاری، شیوا (1390). فرهنگ واژگان علوم اجتماعی. تهران: جامعهشناسان.
- صدر، سیدمحمدباقر (بیتا). انسان مسئول و تاریخساز. ترجمۀ محمدمهدی فولادوند. تهران: میزان.
- صدیق اورعی، غلامرضا و دیگران (1398). مبانی جامعهشناسی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- فورسایت، دانلسون آر. (1380). پویایی گروه. ترجمۀ مهرداد فیروزبخت و منصور قنادان. تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
- کرین، آندرو و دیگران (1389). مسئولیت اجتماعی سازمانها. ترجمة بنیاد توانمندسازی منابع انسانی ایران. تهران: جامعهشناسان.
- کلمن، جیمز (1386). بنیادهای نظریۀ اجتماعی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نی.
- کندال، دیانا (1392). جامعهشناسی معاصر. ترجمة فریده همتی. تهران: جامعهشناسان.
- کوزر، لوئیس و روزنبرگ، برنارد (1378). نظریههای جامعهشناختی. ترجمة فرهنگ ارشاد. تهران: نی.
- گرنفل، مایکل (1389). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو. ترجمة محمدمهدی لبیبی. تهران: نقد افکار.
- گولد، جولیوس و کولب، ویلیام ل. (1376). فرهنگ علوم اجتماعی. تهران: مازیار.
- روشه، گی (1387). مقدمهای بر جامعهشناسی عمومی. ترجمة هما زنجانیزاده. تهران: سمت.
- گیوریان، حسن (1380). اخلاقیات و مسئولیتپذیری اجتماعی در سازمانهای دولتی. پایاننامة کارشناسی ارشد رشتۀ مدیریت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1380). اخلاق در قرآن. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مطهری، مرتضی (1370). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
- میرزایی، خلیل (1393). فرهنگ توصیفی علوم اجتماعی. تهران: فوژان.
- میرساردو، طاهره (1387). فرهنگ جامع جامعهشناسی. تهران: سروش.
- ونوس، داور و داناییفرد، حسن (1385). فرهنگ جامع مدیریت. تهران: صفار.
References:
- Aaken, D. van, Splitter V., and Seidl, D. (2013). Why do corporate actors engage in pro-social behavior? (A Bourdieusian perspective on corporate social responsibility). University of Zurich, Department of Business Administration, UZH Business Working Paper No. 319, October 17. 349-371.
- Ackerman, R. (1973). How Companies Respond to Social Demands. Harvard busnisess Review, 51(4) 88-98.
- Carroll, A. (1999). Corporate social responsibility: Evolution of a definitional construct. Business & society, 38(3), 268-295.
- Davis, K. (1973). The Case for and against Business Assumption of Social Responsibilities. Academy of Management Journal, 16(2), 312-322.
- Davis, K. (1967). Understanding the social responsibility puzzle. Business Hortzons, 10(4), 45-51.
- Donaldson, T., and Priston, L.E. (1995), The stakeholder theory of corporation: Concepts, evidence and implications, Academy of Management Review, 20 (1), 65-91.
- Freeman, E. and Mc Vea, J. (2001). A Stakeholder Approach to Strategic Management. Oxford: Blackwell.
- Giddens, A. (1990). The Consequences of Modernity. Polity Press.
- Giddens, A. (1999). Risk and responsibility. The modern law review. volume, 62(1), 1-10.
- Mc Williams, A. & Siegel, D. (2001). Corporate Social Responsibility: A Theory of the Firm Perspective. Academy of Management Review, 26, 117-127.
- Preston, E. and Post J. (2013). Private Management and Public Policy. Stanford University Press.
- Smith, W. & Higgins, M. (2000). Cause-Related Marketing: Ethics and the Ecstatic. September Business & Society, 291-313,
- Strydom, p. (1999). The Challenge of Responsibility for Sociology. Current sociology, 47(3).
- Wartick, S. and Rude (1986). Issues management: corporate Fed or cooperate function. California Management Review, 29(1) 122-132.
- Windsor, D. (2001). THE FUTURE OF CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY. The International Journal of Organizational Analysis, 9(3), 225-256.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
shafagh, Gholam Reza, Sharafoddin, Seyyed hosein.(2025) A Critical Evaluation of Theories of Responsible Participation through a Sociological Approach. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(3), 55-78 https://doi.org/10.22034/marefatefarhangi.2025.5001185
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Gholam Reza shafagh; Seyyed hosein Sharafoddin."A Critical Evaluation of Theories of Responsible Participation through a Sociological Approach". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16, 3, 2025, 55-78
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
shafagh, G, Sharafoddin, S.(2025) 'A Critical Evaluation of Theories of Responsible Participation through a Sociological Approach', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(3), pp. 55-78
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
shafagh, G, Sharafoddin, S. A Critical Evaluation of Theories of Responsible Participation through a Sociological Approach. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 16(3): 55-78