An Analysis of the Role of Foundations in the Production of Religious Science
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Fereshteh Noor Alizadeh 
/ Facuity Member in Islamic Azad University, Branch Miyaneh Qom / noralizade.f@m-iau.ac.ir
/ Facuity Member in Islamic Azad University, Branch Miyaneh Qom / noralizade.f@m-iau.ac.irAbstract:
Science has various components such as principles, subject, issues, method and purpose, which its Islamization requires changes in these components. Using a descriptive-analytical method, this paper studies the role of epistemological, ontological, anthropological and value-based principles in the production of science and religious science. It is obvious that, certain knowledge can be attained through means such as revelation. The teachings of revelation can be used as an unerring method and source in the production of science. Unlike the material worldview, the production of knowledge in religious thought is not only based on material causes, but also on the goodness of the system of creation and its purposefulness. In religious anthropology, human beings have two realms, material and spiritual; that his true identity is his spiritual dimension. Finally, in the field of valuation, values are the credentials that relate to the realities of the outside world and they can play a role in motivating the scientist, choosing the subject of science, determining the purpose and, as part of the evidence, in determining scientific theories.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی نقش مبانی در تولید علم دینی
Abstract:
علم مؤلفه های گوناگونی از جمله مبانی، موضوع ، مسائل ، روش و هدف دارد که اسلامی سازی آن، مستلزم تغییر در این مؤلفه هاست. این پژوهش با رویکرد تحلیلی و روش توصیفی درصدد پاسخ به این پرسش است که مبانی معرفت شناسانه ، هستی شناسانه ، انسان شناسانه و ارزش شناسانه، چه نقشی در تولید علم و علم دینی دارند؟ معرفت یقینی، با استفاده از ابزارهای مختلف علم، از جمله وحی، ممکن است. می توان از آموزه های وحیانی به عنوان روش و منبع خطاناپذیر در تولید علم بهره جست. همچنین با توجه به احسن بودن نظام خلقت و غایتمندی آن در اندیشه‌ی دینی ، در تولید علم صرفاً به جنبه ها و علل مادی جهان توجه نمی شود؛ بلکه عنایت به همه‌ی علل، از جمله علت فاعلی و غایی جهان ، به ارائه‌ی تبیین ها و راه حل های جامع در به سعادت رسیدن انسان می انجامد. در انسان شناسی دینی، انسان موجودی دارای دو ساحت مادی و روحانی است؛ اما هویت او به بعد روحانی اوست. از این رو موضوع علم ، انسان دارای روح ملکوتی است و غایت آن ، زمینه سازی برای تحقق انسان متعالی خواهد بود. سرانجام در حوزه‌ی ارزش شناسی ، ارزش ها مدرکات اعتباری اند که با واقعیات عالم خارج در ارتباط اند و می توانند در انگیزه‌ی عالم و انتخاب موضوع علم و تعیین هدف و به عنوان بخشی از قرائن، در تعین نظریه های علمی نقش داشته باشند.
References:
- ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله ، 1404 ق‌الف، الشفا(المنطق)، قم، مکتبه آیت‌الله مرعشی.
- ـــــ ، 1404 ق‌ب، الشفا (الهیات)، قم، مکتبه آیت‌الله مرعشی.
- ـــــ ، 1363، المبدأ و المعاد، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامی.
- ـــــ ، 1375، الاشارات و التنبیهات، قم، نشر البلاغه.
- پارسانیا، حمید، 1391، جهان‌های اجتماعی، قم، کتاب فردا.
- باربور، ایان، 1374، علم و دین، ترجمة بهاءالدین خرمشاهی، چ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
- پترسون، مایکل و دیگران، 1379، عقل و اعتقاد دینی، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، چ هفتم، تهران، طرح نو.
- جوادی آملی، عبدالله،1372، شریعت در آیینه معرفت، قم، اسرا.
- ـــــ ، 1388الف، اسلام و محیط زیست، محقق عباس رحیمیان، قم، اسرا.
- حسنی، سید‌علی، 1393، تأثیر اومانیسم بر بزرگان نهضت پروتستان و پیش‌گامان الیهات لیبرال، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی
- حلی، حسن‌بن‌یوسف، 1412ق، القواعد الجلیه فی شرح الرساله الشمسیه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
- سروش، عبد‌الکریم، 1376، درس‌هابی در فلسفه علم الاجتماع، تهران، نی.
- صدرالدین شیرازی، محمد‌بن‌ابراهیم، 1981م، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه (با حاشيه علامه طباطبائى)، 9جلد، چ سوم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- طباطبایی، محمد‌حسین، 1374، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه.
- ـــــ ، 1363، اعجاز قرآن، تهران، رجا.
- ـــــ ،1387الف، مجموعه رسائل، قم، بوستان کتاب.
- ـــــ ، 1388الف ، بررسی‌های اسلامی، قم، بوستان کتاب.
- ـــــ ، بی‌تا‌ب، نهایه الحکمه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
- ـــــ ، 1394، نهایه الحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- ـــــ ، 1425ق، المیزان فی تفسیر القرآن، تمام مجلدات، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
- ـــــ ، بي تا، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 1و2و3، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
- گلستاني، صادق، 1398، روش‌شناسی تفسیر اجتماعی المیزان، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی العالميه.
- ـــــ ، بي تا، مبانی انسان‌شناختی علم اجتماعی اسلامی با تاکید بر نظریه فطرت، در دست انتشار.
- نبویان، محمود، 1393، جستارهایی درباب دین و دنیای مدرن، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- نصر، حسین ،1393، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میانداری، تهران، کتاب طه.
- فرامرز قراملکی، احد، 1373، موضوع علم و دین در خلقت انسان، تهران، مؤسسة فرهنگی آرایه.
- نیچه، فردریش،1377، اینک آن انسان، ترجمة بهروز صفدری، تهران، پیکار.
- مطهری، مرتضی، 1364، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران، صدرا.
- مصباح یزدی، محمدتقی،1387، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
- ـــــ ، 1389، جستارهایی در فلسفه علوم انسانی از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- ـــــ ، 1391الف، شرح برهان شفا، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- ـــــ ،1393الف، رابطه علم و دین، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- ـــــ ، 1376، پیش نیازهای مدیریت اسلامی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- علی‌تبار فیروزجایی، رمضان، 1395، «معیار علم دینی با تأکید بر علوم انسانی اسلامی (از منظر علامه طباطبایی)، قبسات، ش 81، ص 29ـ55.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Nabaviyan, Seyed Mahmoud, Fouladi vanda, Mohammad, Noor Alizadeh , Fereshteh.(2025) An Analysis of the Role of Foundations in the Production of Religious Science. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 12(1), 39-57
Seyed Mahmoud Nabaviyan; Mohammad Fouladi vanda; Fereshteh Noor Alizadeh ."An Analysis of the Role of Foundations in the Production of Religious Science". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 12, 1, 2025, 39-57
Nabaviyan, S, Fouladi vanda, M, Noor Alizadeh , F.(2025) 'An Analysis of the Role of Foundations in the Production of Religious Science', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 12(1), pp. 39-57
