A Fiqhi Review of Creating False Needs with Emphasis on Its Social Consequences
Article Type:
Research
Writers:
Aref Bashiri / MA student of Jurisprudence and principles of Islamic Law Ilam University / arefbashiri@yahoo.com
Abstract:
Creating false needs is among the immoral socio-cultural results of commercial advertisements shown by commercial companies. To establish a guideline for advertisement and creating demand, acquaintance with people's needs and demands is a basic principle of business advertisement in a competition. Most companies takes into regard such things, like morals, culture, values and spirit of easy life in order to achieve their economic goals. Therefore, it is necessary to investigate the various aspects of marketing from a fiqhi view point. Using a descriptive-analytical method and defining the concept of creating false needs and its position in the paradigms of consumer behavior and in marketing and socio-cultural work, this paper seeks to investigate and set the key criteria of Islamic law by resting on the fatwas of religious authorities and traditions of the infallible. The research results indicate that offering a vast variety of products, excessive advertisements and provoking materialistic and western values has a key role in exerting negative effects on society and culture. Regarding creating false needs while observing the criteria of Islamic law, advertisement of luxury goods have little effect on the emergence of negative social and cultural phenomena.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی فقهی ایجاد نیاز کاذب با تأکید بر آثار اجتماعی آن
Abstract:
ایجاد نیاز کاذب از دستاوردهای اجتماعی- فرهنگی غیراخلاقی شرکت های تجاری در عرصه صنعت تبلیغات بازرگانی است. ازآنجاکه شناخت نیازها و خواسته های مردم برای راهبردی کردن شگردهای تبلیغات و ایجاد تقاضا، از اصول اساسی تبلیغات تجاری در عرصه‌ی رقابت است، بنابراین اغلب بستری را فراهم می سازد که شرکت ها اخلاق، فرهنگ، ارزش ها و روح ساده زیستی افراد جامعه را در رسیدن به اهداف اقتصادی خود مد نظر قرار دهند. لذا بایسته است ابعاد مختلف این دستاوردِ بازاریابی عصر حاضر از نظر فقه اسلامی در قالب پژوهشی درخور، تحلیل و بررسی شود. پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی این مسئله را کانون بحث و بررسی قرار داده، ضمن واکاوی صحیح از مفهوم ایجاد نیاز کاذب و جایگاه شناسی آن در پارادایم های رفتار مصرف کننده در بازاریابی و آثار اجتماعی- فرهنگی آن، به بررسی و استخراج ملاک های محوری فقه اسلامی با توجه به فتاوای مراجع عظام و احادیث معصومان علیهم السلام بپردازد. یافته های پژوهش بر این اصل مهم مبتنی شد که بالا بردن تنوعات محصولی و تبلیغات مکرر و القای ارزش های مادی گرایانه و غربی و...، در شکل گیری آثار منفی اجتماعی- فرهنگی مستند به ایجاد نیاز کاذب، نقش بسیار مؤثر تری با توجه به محوریت پارادایم تجربی و رفتاری در بروز ایجاد نیاز کاذب دارد و صرف تبلیغ کالاهای تجملاتی بدون تخطی از ملاک های فقه اسلامی- با توجه به محوریت پارادایم تصمیم گیری و نسبیت حوایج مردم- تأثیر چندانی در بروز پدیده های منفی اجتماعی و فرهنگی ندارد.
References:
- ابراهيمي هرستاني، احمد، 1391، اسراف؛ نياز کاذب، خبرگزاري فارس ـ حوزه دين‌پژوهي،http: www.farsnews.com.
- اربابي، علي‌محمد، 1350، تبليغات تجاري، تهران، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعي.
- اسماعيلي، محسن، 1386، تبليغات بازرگاني آثار وضعيت حقوقي و بايسته‌هاي قانون‌گذاري، تهران، مرکز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي.
- باهنر، ناصر و محمدهادي همايون، 1388، گذرگاه‌هاي تبليغات بازرگاني، تهران، پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
- بروجردي علوي، مهدخت، 1377، بررسي ساختاري و محتوايي پيام‌هاي بازرگاني تلويزيون تحليل محتواي آگهي‌هاي تبليغاتي پنج شبکه سيما در يک روز، در: مجموعه مقاله‌ها نخستين همايش و نمايشگاه صنعت تبليغات ايران، به اهتمام کورش اسعدي بيگي، تهران، اداره کل تبليغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- بودريار- ژان، 1389، جامعه مصرفي: اسطوره‌ها و ساختارها، ترجمة پيروز ايزدي، چ دوم، تهران، ثالث.
- حر عاملى، محمدبن حسن، 1409ق، وسائل الشيعة، قم، مؤسسه آل‌البيت.
- حسيني پاکدهي، عليرضا، 1387، تبليغات تجاري و ارزش‌هاي فرهنگي، در: مجموعه مقالات اولين همايش صنعت تبليغات، تهران.
- حيدرزاده، کامبيز، 1390، جايگاه رفتار مصرف‌کننده در صنعت تبليغات، در: مجموعه مقالات چهارمين همايش صنعت تبليغات ايران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- روستا، احمد و همكاران، 1387، مديريت بازاريابي، چ سيزدهم، تهران، سمت.
- سعادت، اسفنديار، 1390، مديريت منابع انساني، تهران، سمت.
- سلطاني، مرتضي، 1384، اخلاق تبليغات بازرگاني، تهران، مرکز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما.
- صدوق، محمدبن على، 1409ق، من لا يحضره الفقيه، ترجمة علي‌اكبر غفارى و همكاران، تهران، صدوق.
- طاهرى، حبيب‌الله، 1418ق، حقوق مدنى، چ دوم، قم، جامعه مدرسين.
- طوسى، محمدبن حسن، 1414ق، الأمالي، قم، دار الثقافة.
- ـــــ ، 1407ق، الخلاف، قم، جامعه مدرسين.
- عاملى، زين‌الدين‌بن على (شهيدثانى)، 1410ق، الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية، قم، مکتبة الداوري.
- قرشى، سيدعلى‌اكبر، 1412ق، قاموس قرآن، چ ششم، تهران، دار‌الكتب الإسلامية.
- کاتوزيان، ناصر، 1371، اعمال حقوقي، قرارداد، چ دوم، تهران، شرکت سهامي انتشار.
- كاشاني، ملامحسن، 1361، المحجة البيضاء، تصحيح: علي‌اكبر غفاري، قم، جامعه مدرسين.
- کالتر، فيليپ و گري آرمسترانگ، 1389، اصول بازاريابي، ترجمة مهدي زارع، تهران، مهرجرد.
- کليني، محمدبن يعقوب، 1388، اصول کافي، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
- گروهي از اساتيد، 1370، مقاله‌هايي درباره مباني رفتار سازماني و انگيزش، تهران، مرکز آموزش مديريت دولتي.
- محقق داماد، مصطفي، 1386ق، قواعد فقه (بخش جزايي)، چ هشتم، تهران، مرکز نشر علوم انساني.
- مصفا، سيامک، 1384، «آگهي بازرگاني و خلأ‌هاي قانوني تبليغات»، عصر تبليغات و بازاريابي، ش 9.
- مظفر، محمدرضا، 1403ق، اصول الفقه، بيروت، دارالتعاريف.
- مکارم شيرازي، ناصر، 1387، القواعدالفقهيه، چ سوم، قم، مدرسه الامام علي‌بن ابيطالب.
- مک‌برايد، شن، 1375، يک جهان چندين صدا، ترجمة ايرج پاد، چ دوم، تهران، سروش.
- موسوى‌خمينى، سيدروح‌الله، 1423ق، ولايت فقيه، چ دوازدهم، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى.
- مولانا، سيدحميد، 1380، ظهور و سقوط مدرن، تهران، کتاب صبح.
- نجفى، محمد‌حسن، 1404ق، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، چ دوم، بيروت، دار‌إحياء التراث العربي.
- سايت آيت‌الله صافي، قسمت استفتائات، استفتاي شماره 91141، www.saafi.org، 1391.
- سايت آيت‌الله مظاهري، قسمت استفتائات، استفتاي شماره 21457، www.almazaheri.com، 1391.
- سايت آيت‌الله مکارم شيرازي، قسمت استفتائات، استفتاي شماره 91102741، www.Makarem.ir، 1391.
- سايت آيت‌الله نوري همداني، قسمت استفتائات، استفتاي شماره 6603، www.noorihamedani.com، 1391.
- Holme Ch, 2008, Business ethics – Part One: Does it matter? Industrial and Commercial Training, v. 40, p. 248-252.
- Mc Connell & Muscarella, 1985, "Corporate Capital Expenditure Decisions and the Market Value of the Firm", Journal of Financial Economics, p. 595-612.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Ali Mohammadi , Taher, Zargush Nasab , Abdoljabbar, Bashiri, Aref.(2025) A Fiqhi Review of Creating False Needs with Emphasis on Its Social Consequences. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 6(2), 79-98
Taher Ali Mohammadi ; Abdoljabbar Zargush Nasab ; Aref Bashiri."A Fiqhi Review of Creating False Needs with Emphasis on Its Social Consequences". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 6, 2, 2025, 79-98
Ali Mohammadi , T, Zargush Nasab , A, Bashiri, A.(2025) 'A Fiqhi Review of Creating False Needs with Emphasis on Its Social Consequences', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 6(2), pp. 79-98
