The Definition of "Communication" from the Viewpoint of the Qur’an and Hadith
Article Type:
Research
Writers:
Mustafa Hamedani
/ the Fourth Level Student of Qom Seminary, PhD in Culture and Communications at Baqir al- Uloom University / ma13577ma@gmail.com
/ the Fourth Level Student of Qom Seminary, PhD in Culture and Communications at Baqir al- Uloom University / ma13577ma@gmail.comAbstract:
The definition of communication has always occupied the minds of communication scolors and dozens of definitions have been presented in this regard. These definitions are generally presented in contexts of materialist ontology, Darwinian and Freudian anthropology and empiricist methodology. Based on more than one hundred Quranic and Hadith teachings, this research derives this concept from the Qur'an and Hadith via the method of ijtihad and finally presents a definition that includes all kinds of verbal and non-verbal communication between believers and non-believers. This definition emphasizes the immateriality of perceptual meaning and introduces heart and the world within, which is the unseen aspect of human existence, as the meaning of human beings who perceive meaning from the unseen world and share it in their social relationships in the process of inspiration or temptation. Based on this definition, the similarity of hearts plays a central role in the process of social understanding, which provides the basis for sharing meanings and common understanding of messages.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تعریف «ارتباط» از دیدگاه قرآن و حدیث
Abstract:
تعریف ارتباط همواره ذهن اندیشمندان دانش ارتباطات را به خود مشغول کرده و در این مسیر ده ها تعریف ارائه شده است. این تعریف ها عموماً در بسترهای هستی شناختی ماده گرا، انسان شناختی داروینی و فرویدی و روش شناختی تجربه گرایی ارائه شده اند. تحقیق فرارو با استناد به بیش از یک صد آموزة قرآنی و حدیثی بنا دارد که این مفهوم را با روش اجتهاد، از قرآن و حدیث استنطاق کند و درنهایت تعریفی ارائه کرده است که انواع ارتباطات کلامی و غیرکلامی مؤمنانه و غیرمؤمنانه را شامل می شود. این تعریف بر فرامادی بودن معنای ادراکی تأکید دارد و منبع معنایی انسان ها را قلب و درون آنها، که همان حیثیت غیبی وجود انسانی است، معرفی می کند که در فرایند الهام یا وسوسه، از جهان غیب ادراک معنا کرده، آن را در ارتباطات اجتماعی خود به اشتراک می گذارد. طبق این تعریف، نقش محوری در فرایند مفاهمۀ اجتماعی با تشابه قلبی است که زمینۀ همرسانی معانی و ادراک مشترک از پیام ها را فراهم می کند.
References:
- نهج‌البلاغه، 1414ق، تصحيح صبحي صالح، قم، نشر هجرت.
- صحيفة سجاديه، 1376، قم، الهادی.
- آلوسى، سيدمحمود، 1415ق، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، بيروت، دارالكتب العلميه.
- آمدى، عبد الواحد بن محمد، 1410ق، غرر الحكم و درر الكلم، قم، دار الكتاب الإسلامي.
- ابن‌حنبل، احمدبن محمد، 1421ق، مسند الإمام احمدبن حنبل، بيروت، مؤسسة الرساله.
- ابن‌شعبه حراني، حسن‌بن علي، 1363ق، تحف العقول، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- ابن‌طاووس، على‌بن موسى، 1376، الإقبال، قم، دفتر تبليغات اسلامى.
- ـــــ ، 1415ق، الدروع الواقية، بيروت، مؤسسة آل‌البيت.
- ابن‌عاشور، محمدبن طاهر، 1984م، التحرير و التنوير، تونس، دارالتونسيه.
- ابن‌مغازلي، علي‌بن محمد، 1424ق، مناقب اميرالمؤمنين علي‌بن ابي‌طالب، صنعاء، دار الآثار.
- ابن‌منظور، محمدبن مكرم، 1414ق، لسان العرب، چ سوم، بيروت، دارالفكر و دار صادر.
- اسلامي‌تنها، علي‌اصغر، 1392، «ارتباطات برهاني بنيان فرهنگ و جامعۀ فاضله در علم مدني فارابي»، معرفت فرهنگي-اجتماعي، ش 16، ص 5-30.
- ـــــ ، 1394، «توليد نشانه و مبادله معنا در فلسفه ارتباطات فارابي»، پژوهش‌نامه علوم انساني اسلامي، دوره دوم، ش 4، ص 5ـ34.
- اهوازى، حسين‌بن سعيد، 1404ق، المؤمن، قم، مؤسسة الإمام المهدي.
- بخاري، محمدبن اسماعيل، 1422ق، صحيح البخاري، بيروت، دار طوق النجاة.
- بشير، حسن، 1387، «معناشناسي جديد ارتباطات، زمينه‌سازي براي شناخت عميق‌تر رابطه فرهنگ و رسانه»، تحقيقات فرهنگي ايران، دوره اول، ش 3 (3)، ص 131ـ155.
- بيهقي، احمدبن حسين، 1423ق، شعب الإيمان، رياض، مكتبة الرشد للنشر و التوزيع.
- ثقفي، ابراهيم‌بن محمد، 1395ق، الغارات أو الإستنفار والغارات، تهران، انجمن آثار ملي.
- دارمي، عبدالله، 1412ق، مسند الدارمي، المملكۀ العربيۀ السعوديه، دار المغني.
- ديلمي، حسن‌بن محمد، 1412ق، ارشاد القلوب إلي الصواب، قم، شريف الرضي.
- زمخشرى، محمودبن عمر، 1407ق، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، چ سوم، بيروت، دارالكتاب العربي.
- ـــــ ، 1979م، اساس البلاغة، بيروت، دار صادر.
- سيوطى، جلال‌الدين، 1404ق، الدرالمنثور فى تفسير المأثور، قم، كتابخانة آيت‌الله مرعشى نجفى.
- ـــــ ، 1429ق، الجامع الصغير، بيروت، دارالفكر.
- شعيري، محمدبن محمد، بى‌تا، جامع الأخبار، نجف، مطبعة الحيدريه.
- صدرالمتألهين، 1360، الشواهد الربوبية فى المناهج السلوكية، چ دوم، مشهد، المركز الجامعى للنشر.
- ـــــ ، 1363، مفاتيح الغيب، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقيقات فرهنگى.
- ـــــ ، 1981م، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، چ سوم، بيروت، دار احياء التراث.
- صدوق، محمدبن على، 1362، الخصال، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- ـــــ ، 1378ق، عيون اخبار الرضا، تهران، جهان.
- ـــــ ، 1385، علل الشرائع، قم، كتابفروشى داورى.
- ـــــ ، 1395ق، كمال الدين وتمام النعمة، چ دوم، تهران، اسلاميه.
- ـــــ ، 1413ق، من لا يحضره الفقيه، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- صفار، محمدبن حسن، 1404ق، بصائر الدرجات، چ دوم، قم، کتابخانة آيت‌الله مرعشي نجفي.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1419ق، الرسائل التوحيدية، بيروت، مؤسسة النعمان.
- ـــــ ، 1417ق، الميزان، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- طبرسى، على‌بن حسن، 1344ق، مشكاة الأنوار، چ دوم، نجف، المكتبة الحيدريه.
- طبرسى، فضل‌بن حسن، 1372، مجمع البيان، چ سوم، تهران، ناصر خسرو.
- طبرى، محمدبن جرير، 1412ق، جامع البيان فى تفسير القرآن، بيروت، دارالمعرفه.
- طوسي، محمدبن حسن، 1411ق، مصباح المتهجّد، بيروت، مؤسسة فقه الشيعه.
- عياشى، محمدبن مسعود، 1380ق، تفسير العياشي، تهران، المطبعة العلميه.
- غزالي، ابوحامد، 1416ق، مجموعة رسائل الامام الغزالى، بيروت، دارالفكر.
- غمامي، سيدمحمدعلي و حميد پارسانيا، 1394، «تحليل انتقادي مبانى وجودي معرفتى نظريۀ ارتباطى جان لاك با رويكردي صدرايى»، اسلام و مطالعات اجتماعي، ش 9، ص 34ـ64.
- غمامي، سيدمحمدعلي، 1395، تحليل انتقادي بنيان‌هاي فلسفي نظريه‌پردازي ارتباطات از منظر حکمت صدرايي، رسالة دكتري، قم، دانشگاه باقرالعلوم.
- فخررازى، محمدبن عمر، 1420ق، مفاتيح الغيب، چ سوم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- فرهنگي، علي‌اکبر، 1395، ارتباطات غيرکلامي، تهران، ميدانچي.
- فياض، ابراهيم، 1389، تعامل دين، فرهنگ و ارتباطات، تهران، شرکت چاپ و نشر بين‌الملل.
- فيض كاشانى، محمدمحسن، 1375، اصول المعارف، قم، دفتر تبليغات اسلامى.
- ـــــ ، 1406ق، الوافي، اصفهان، كتابخانه امام اميرالمؤمنين على.
- قضاعي، محمدبن سلامه، 1361، شرح فارسى شهاب الأخبار (كلمات قصار پيامبر خاتم)، تهران، علمي و فرهنگي.
- کفعمي، ابراهيم‌بن علي، 1405ق، المصباح، چ دوم، قم، دارالرضي.
- كلينى، محمدبن يعقوب، 1407ق، الكافي، چ چهارم، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
- لبخندق، محسن، 1394، تبيين فرايند تکوين و تحول فرهنگ با تأکيد بر حکمت صدرايي، رسالة دكتري، قم، دانشگاه باقرالعلوم.
- مازندرانى، محمدصالح‌بن احمد، 1382ق، شرح الكافي، تهران، المكتبة الاسلاميه.
- مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، چ دوم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- مجلسى، محمدتقى، 1406ق، روضة المتقين في شرح من لايحضره الفقيه، چ دوم، قم، مؤسسة فرهنگى اسلامى كوشانبور.
- محسنيان‌راد، مهدي، 1394، ارتباط‌شناسي، چ پانزدهم، تهران، سروش.
- ـــــ ، 1396، ارتباط‌شناسي، ويرايش دوم، با تجديدنظر و اصلاحات، چ شانزدهم، تهران، سروش.
- مطهرى، مرتضي، 1380، مجموعه آثار، چ دهم، تهران، صدرا.
- مفيد، محمدبن محمدبن نعمان، 1413ق، الإختصاص، قم، کنگرة شيخ مفيد.
- مكارم شيرازى، ناصر و همکاران، 1374، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- نيشابوري، مسلم‌بن حجاج، بي‌‌تا، الصحيح، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- همداني، مصطفي، 1396، «نقد سازۀ معناشناختي مدل ارتباطي منبع معنا»، حکمت صدرايي، ش 11، ص 121-132.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Hamedani, Mustafa.(2025) The Definition of "Communication" from the Viewpoint of the Qur’an and Hadith . Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(4), 7-28
Mustafa Hamedani."The Definition of "Communication" from the Viewpoint of the Qur’an and Hadith ". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14, 4, 2025, 7-28
Hamedani, M.(2025) 'The Definition of "Communication" from the Viewpoint of the Qur’an and Hadith ', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(4), pp. 7-28
