Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 14, Issue 2, No 54, Year 2025 , Pages 119-138

    An Anthropological Criticism of the Policy-Making Implications of Habermas' Theory of "Communicative Action" Based on the Religious Model of "Intrapersonal Communication"

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mustafa Hamedani / Level 4 Student of the Qom Seminary / ma13577ma@gmail.com
    Abstract: 
    Jürgen Habermas is one of the last philosophers of the Frankfurt School, whose thoughts on social sciences are world-famous. Using descriptive-analytical method as well as "critical analysis" of Habermas's cultural theory, this study has explained the possibility of policy-making based on Habermas's cultural theory and its policy-making implications in the form of three questions. Then it has challenged these implications in the form of two more questions. This critique is presented from two perspectives: Firstly, cultural sciences and policy-making; secondly, religious position with emphasis on the Qur’an and hadith and interpersonal communication approach as one of the outstanding communication patterns in the Qur’anic and hadith knowledge. The research results show that although Habermas' cultural theory is capable of producing cultural policies at the conceptual and analytical level, these policies are very abstract and far from reality at the efficiency and implementation level because they have no performance guarantee and their realization is not reachable. The proposal of this research is to improve the social relationship between humans and the public domain based on the correction of intrapersonal communication in the private domain, and the correction of this relationship depends only on sincere relationship with God.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :نقد انسان‌شناختی دلالت‌های سیاست‌گذارانۀ نظریۀ «کنش ارتباطی» هابرماس براساس الگوی دینی «ارتباطات درون‌فردی»
    Abstract: 
    یورگن هابرماس از آخرین بازماندگان مکتب فرانکفورت است که اندیشه هایش در حوزه‌ی علوم اجتماعی شهرت جهانی دارد. این نوشتار با کمک روش توصیفی ـ تحلیلی و نیز «تحلیل انتقادی» نظریه فرهنگی هابرماس، امکان سیاست گذاری براساس آن و نیز دلالت های سیاست گذارانه‌ی آن را در قالب سه پرسش توضیح داده و در ادامه، این دلالت ها را در قالب دو پرسش به چالش کشیده است. این نوشتار از دو منظر نقد شده است: اول. علوم فرهنگ شناختی و سیاست گذاری و دوم. موضع دینی با تأکید بر قرآن و حدیث و رهیافت ارتباط درون فردی به مثابه یکی از الگوهای ارتباطی برجسته در معارف قرآنی و حدیثی. این تحقیق نشان داده است که گرچه نظریه فرهنگی هابرماس در مرتبه‌ی مفهومی و تحلیلی در تولید سیاست های فرهنگی، تواناست، اما در مرتبه‌ی کارایی و اجرایی، این سیاست ها بسیار انتزاعی و دور از واقع هستند؛ زیرا ضمانت اجرایی ندارند و تحقق آنها دور از دسترس است. پیشنهاد این تحقیق اصلاح ارتباط اجتماعی انسان ها و حوزه‌ی عمومی براساس تصحیح ارتباط درون فردی و در حوزه خصوصی است و تصحیح این ارتباط نیز تنها در گرو ارتباط خالصانه با خداوند است.
    References: 
    • نهج‌البلاغه، 1414ق، قم، هجرت.
    • احمدی، مجتبی، 1387، «تبيين مفهوم و شاخص‌هاي کنش ولايي در تجربه جماعت‌سازي امام موسي صدر»، دین و ارتباطات، ش 34، ص 39-72.
    • اسميت، فليپ، 1387، درآمدي بر نظريه فرهنگي، ترجمة حسن پويان، چ دوم، تهران، دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي.
    • اصلان‌زاده، فاطمه، 1394، «تحلیل سیاستگذاری فرهنگی، با تأکید برنظریه کنش ارتباطی هابرماس»، علوم خبری، ش 14، ص 87-117.
    • آوث‌ويت، ويليام، 1393، هابرماس؛ معرفي انتقادي، ترجمة ليلا جوافشاني و حسن چاوشيان، چ دوم، تهران، اختران کتاب.
    • الوانی، سیدمهدی، 1369، تصمیم‌گیری و تعیین خط مشی دولتی، تهران، سمت.
    • بشیریه، حسین، 1388، جامعه شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، چ هفدهم، تهران، نشر نی.
    • پهلوان، چنگیز، 1388، فرهنگ و تمدن، تهران، نشر نی.
    • پيرمرادي، محمدجواد، 1393، «نقد نظريۀ فرهنگي هابرماس براساس مباني اسلامي»، مطالعات تحول در علوم انساني، سال دوم، ش 1، ص 45ـ62.
    • تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، 1410ق، غرر الحكم و درر الكلم، چ دوم، قم، دار الكتاب الاسلامي.
    • خان‌محمدي، کريم، 1391، «مقايسه عقلانيت ارتباطي با عقلانيت وحياني (براساس ديدگاه‌هاي هابرماس و علامه طباطبائي)»، علوم سياسي، ش 57، ص 31ـ60.
    • ديلمى، حسن‌بن محمد، 1412ق، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم، شريف رضي.
    • راوندى، قطب‌الدين، 1405ق، فقه القرآن، قم، مكتبة آية‌الله المرعشي النجفي.
    • سیدبن طاووس، علي‌بن موسي، 1376، الإقبال بالأعمال الحسنه، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
    • شوتس، رينر، 1391، مباني جامعه‌شناسي ارتباطات، ترجمة كرامت‌الله راسخ، تهران، نشر ني.
    • صدوق، محمد‌بن على، 1398ق، التوحيد، قم، جامعه مدرسين.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان في تفسير القرآن، چ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
    • طبرى آملى، محمدبن جرير، 1413ق، دلائل الإمامة، قم، بعثت.
    • عباسپور، ابراهيم، 1390، «بررسي روش‌شناسي نظرية «کنش ارتباطي» هابرماس با رويکرد انتقادي»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 2، ص 35ـ64.
    • فاضلي، نعمت‌الله و مرتضي قليج، 1388، مقدمه بر کتاب بازانديشي در سياست فرهنگي، تأليف جيميز مک گويگان، تهران، دانشگاه امام صادق.
    • في، برايان، 1390، پارادايم‌شناسي علوم انساني، ترجمة مرتضي مرديها، چ سوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردي.
    • فيض كاشانى، محمدمحسن، 1406ق؛ الوافي، اصفهان، كتابخانه امام على.
    • قلي‌پور، رحمت‌الله، 1396، تصميم‌گيري سازماني و خط‌مشي‌گذاري عمومي، چ هشتم، تهران، سمت.
    • كليني، محمدبن يعقوب، 1407ق، الكافي، چ چهارم، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
    • گيدنز، آنتوني، 1377، جامعه‌شناسي، ترجمة منوچهر صبوري، چ چهارم، تهران، نشر ني.
    • مصباح، علي و عبدالله زکي، 1395، «روش‌‌‌شناسي علوم اجتماعي از ديدگاه هابرماس و بررسي آن از منظر حکمت متعاليه»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 29، ص 5ـ26.
    • مک گويگان، جيم، 1388، بازانديشي در سياست فرهنگي، ترجمة نعمت‌الله فاضلي و مرتضي قليج، تهران، دانشگاه امام صادق.
    • مک‌کارتي، توماس، 1394، نظريه کنش ارتباطي: عقل و عقلانيت جامعه، زيست جهان و نظام نقادي مفهوم کارکردگرايانه‌ي عقل،
    • چ چهارم، تهران، نشر مرکز.
    • هابرماس، يورگن، 1392، نظرية کنش ارتباطي، ترجمة کمال پولادي، تهران، نشر مرکز.
    • ـــــ ، 1388، دگرگوني ساختاري حوزه عمومي: کاوشي در باب جامعه بورژوايي، ترجمة جمال محمدي، چ سوم، تهران، افکار.
    • هولاپ، رابرت، 1388، يورگن هابرماس (نقد در حوزة عمومي)، ترجمة حسين بشيريه، چ پنجم، تهران، نشر ني.
    • Habermas, Jürgen, 1990, Moral Consciousness and Communicative Action, Cambridge, Polity Press.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hamedani, Mustafa.(2025) An Anthropological Criticism of the Policy-Making Implications of Habermas' Theory of "Communicative Action" Based on the Religious Model of "Intrapersonal Communication". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(2), 119-138

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mustafa Hamedani."An Anthropological Criticism of the Policy-Making Implications of Habermas' Theory of "Communicative Action" Based on the Religious Model of "Intrapersonal Communication"". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14, 2, 2025, 119-138

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hamedani, M.(2025) 'An Anthropological Criticism of the Policy-Making Implications of Habermas' Theory of "Communicative Action" Based on the Religious Model of "Intrapersonal Communication"', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(2), pp. 119-138

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hamedani, M. An Anthropological Criticism of the Policy-Making Implications of Habermas' Theory of "Communicative Action" Based on the Religious Model of "Intrapersonal Communication". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 14(2): 119-138