The Status of the Symbol from the Perspective of Islamic Teachings
Article Type:
Research
Writers:
Ali Rezaeian / Professor, Department of Management, Shahid Beheshti University / h.ali.rezaian@gmail.com
Abstract:
Culture is one of the most important, complex and confusing phenomena of human social life. To overcome this complexity, culture management needs a comprehensive look at the layers and dimensions of culture. For various reasons, the symbol, as the outermost layer of culture, is usually not given serious attention in culture management studies - especially Islamic studies. Using an "analytical" approach and a documentary review of Islamic teachings and emphasizing the various functions of the symbol, this article tries to explain the importance of the symbol in Islamic culture. Studying religious texts, we realize that, contrary to the initial impression, Islamic symbols have an all-encompassing plurality among teachings. In religious teachings, adherence to symbols is strictly ordered and worshiping symbols is considered a sign of piety. Taking advantage of these teachings, commitment to the symbol can be considered as a demarcation criterion between insider and outsider. Various functions of the symbol (such as specifying the purpose, categorizing, improving understanding and correlation) are among the reasons for this issue.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :جایگاه نماد از منظر آموزه‌های اسلامی
Abstract:
فرهنگ یکی از مهم ترین، پیچیده ترین و پرابهام ترین پدیده های حیات اجتماعی انسان است. به منظور غلبه بر این پیچیدگی، مدیریت فرهنگ نیازمند نگاهی همه جانبه به لایه ها و ابعاد فرهنگ است. نماد به مثابه خارجی ترین لایه فرهنگ، به دلایل گوناگون معمولاً مورد توجه جدی مطالعات مدیریت فرهنگ ـ و به ویژه مطالعات اسلامی ـ قرار نمی گیرد. این مقاله با رویکردی «تحلیلی» و بررسی اسنادی آموزه های اسلامی و با تأکید بر کارکردهای گوناگون نماد، درصدد تبیین جایگاه مهم نماد در فرهنگ اسلامی است. با مطالعه متون دینی متوجه می شویم برخلاف تصور اولیه، نمادهای اسلامی در میان آموزه ها کثرتی فراگیر دارند. در آموزه های دینی بر التزام به نمادها دستور اکید داده شده و تعظیم نماد نشانه تقوا برشمرده شده است. با بهره گیری از این آموزه ها، التزام به نماد می تواند به مثابه یک ملاک مرزبندی بین خودی و غیرخودی قلمداد گردد. یکی از علل این موضوع کارکردهای متنوع نماد (مانند مشخص نمودن هدف، دسته بندی، بهبود درک و همبستگی) است.
References:
- نهج‌البلاغه، 1414ق، قم، هجرت.
- آشوري، داريوش، 1357، تعريف‌ها و مفهوم فرهنگ، تهران، مرکز اسناد فرهنگي آسيا.
- آگ‌برن، ويليام فيلدينگ و ماير فرانسيس نيم‌کوف، 1380، زمينه جامعه‌شناسي، ترجمة اميرحسين آريان‌پور، تهران، گستره.
- ازکيا، مصطفي، 1389، روش‌هاي کاربردي تحقيق، تهران، کيهان.
- اميني، عبدالحسین، 1417ق، الزيارة، تحقیق محمد الحسون، تهران، مشعر.
- بشيريه، حميد، 1387، فرهنگ از ديدگاه انسان‌شناسي و قوم‌شناسي، چ دوم، تهران، نگاه معاصر.
- پارسانيا، حميد، 1373، نماد و اسطوره، قم، اسراء.
- پاينده، ابوالقاسم، 1382، نهج الفصاحه، تهران، دنياي دانش.
- چدويک، چارلز، 1375، سمبوليسم، ترجمة مهدي سحابي، تهران، نشر مرکز.
- حافظ‌نيا، محمدرضا، 1381، مقدمه‌اي بر روش تحقيق در علوم انساني، تهران، سمت.
- حرعاملي، محمدبن حسن، 2003م، وسائل الشيعه، بيروت، مؤسسة آل‌البيت لإحياء التراث.
- حلي، حسن‌بن يوسف مطهر، 1414ق، تذكرة الفقهاء، قم، موسسة آل‌البيت.
- خاکي، غلامرضا، 1378، روش تحقيق با رويکردي به پايان‌نامه‌نويسي، تهران، کانون فرهنگي انتشارات درايت.
- دهخدا، علي‌اکبر، 1377، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران.
- ديلمي، حسن، 1376، ارشاد القلوب إلى الصواب، قم، جامعة مدرسين.
- ريتزر، جورج، 1374، نظريه جامعه‌شناسي در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثي، تهران، علمي و فرهنگي.
- شاين، ادگار، 1383، مديريت فرهنگ سازماني و رهبري، ترجمة برزو فرهي، تهران، سيماي جوان.
- شهيدي، سيدجعفر، 1377، ترجمه نهج‌البلاغه، تهران، علمي و فرهنگي.
- صدوق، محمدبن علي، 1362، الخصال، تصحيح علي‌اکبر غفاري، قم، جامعة مدرسين.
- ـــــ ، 1404ق، من لا يحضره الفقيه، قم، جامعة مدرسين.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1371، الميزان في تفسير القرآن، قم، اسماعيليان.
- ـــــ ، 1378، الميزان في تفسير القرآن، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي همداني، قم، جامعة مدرسين.
- ـــــ ، 1416 ق، سنن النبی، تحقیق محمد هادی فقهی، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين.
- طبرسي، فضل‌بن حسن، 1380، الآداب الدينية للخزانه المعينيه، تحقیق احمد عابدي، قم، زائر.
- عباسي‌صدر، عليرضا و محسن منطقي، 1395، «تبيين جايگاه نماد در فرهنگ سازماني با تكيه بر انديشه اسلامي»، اسلام و پژوهش‌هاي مديريتي، ش 12، ص 37ـ60.
- عياشي، محمدبن مسعود، 1380ق، تفسير العياشي، تهران، مطبعة العلميه.
- فولادي، محمد و مريم حسن‌پور، 1394، «نقش نماد و نمادگرايي در زندگي بشر؛ تحليلي جامعه‌شناختي»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 4، ص 133-152.
- فياضي، محمدانور و محمدرضا جباري، 1390، «نمادهاي اجتماعي شيعه در عصر حضور»، تاريخ در آينه پژوهش، ش 29، ص 137ـ163.
- کليني، محمدبن يعقوب، 1365، الکافي، تصحيح علي‌اکبر غفاري، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
- مجلسي، محمدباقر، 1992م، بحارالأنوار، بيروت، دار احياء التراث.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1388، جامعه و تاريخ از ديدگاه قرآن، تهران، نشر بين الملل.
- ـــــ ، 1392، رابطه علم و دين، تحقيق و نگارش علي مصباح، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1395، انسان شناسي در قرآن، تحقيق و نگارش محمود فتحعلي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مطهري، مرتضي، 1377، يادداشت‌هاي استاد مطهري، چ دهم، تهران، صدرا.
- معين، محمد، 1388، فرهنگ معين، چ بيست و ششم، تهران، اميرکبير.
- موسوي خميني، سيدروح‌الله، 1366، توضيح‌المسائل، تهران، رجاء.
- هچ، ماري جو، 1389، تئوري سازمان، ترجمة حسن دانايي‌فر، تهران، مهربان نشر.
- يزدي، محمدبن کاظم‌بن عبدالعظيم، 1422ق، العروة الوثقي، تحقیق روح‌الله موسوي خميني، تهران، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- Burke, Liam & Gordon, Ian, 2019, The Superhero Symbol, New Brunswick, Rutgers University Press.
- Danesi, Marcel, 2004, Messages, Signs, and Meanings, Toronto, Canadian Scholars’ Press Inc.
- Hofstede, Geert, 2010, Cultures and Organizations, New York, McGraw-Hill.
- Roussillon, René, 2011, Primitive Agony and Symbolization, London, Karnac.
- Schein, Edgar H., 2004, Organizational Culture and Leadership, San Francisco, Jossey-Bass.
- Tylor, Edward B., 1920, Primitive Culture, London, John Murray, Albemarle Street.
- Williams، Raymond. 1985, Keywords : a vocabulary of culture and society, New York, Oxford University Press.
- Yin, Robert K, 2011, Qualitative Research from start to finish, New York, The Guilford Press.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Abbasi Sadr, Alireza, Mirsepah, Akbar, Rezaeian, Ali, Manteghi, Mohsen.(2025) The Status of the Symbol from the Perspective of Islamic Teachings. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(1), 95-116
Alireza Abbasi Sadr; Akbar Mirsepah; Ali Rezaeian; Mohsen Manteghi."The Status of the Symbol from the Perspective of Islamic Teachings". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14, 1, 2025, 95-116
Abbasi Sadr, A, Mirsepah, A, Rezaeian, A, Manteghi, M.(2025) 'The Status of the Symbol from the Perspective of Islamic Teachings', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 14(1), pp. 95-116
