Religious Foundations of the Sociological Thoughts of Ibn Khaladūn
Article Type:
Promotional
Writers:
Abstract:
The sociological thought of Ibn Khaladūn has attracted many of the thinkers, the interpretations which have been drawn out from the views of Ibn Khaladūn are different, some of them are contradictories as well, some researchers affirm that the method of Ibn Khaladūn in his presenting the sociological subjects and founding the science of civilization are based upon his severance in regard to the system of Islāmic thought, some others have acknowledged his social reflections to be based upon religious knowledge, in addition some other moderate thinkers acknowledge that the causes of the rise and the fall of the Islāmic civilization, his personal characters and his wide researches are of the motives of the apprehension of Ibn Khaladūn which are determined in his method in the presentation of sociological subjects and the foundation of science of civilization.
The objective of this descriptive and analytical article is to study the epistemological denotation of the sociological thoughts of Ibn Khaladūn theoretically. The principal question of the article is: "What are the relations between his social thoughts and the bases of his knowledge?" The findings show that the sociological thoughts of Ibn Khaladūn and the foundation of science of civilization were based upon the effect of his Islāmic views.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :زیرساخت‌های دینی اندیشه‌های اجتماعی ابن‌خلدون
Abstract:
اندیشه های اجتماعی ابن خلدون توجه صاحب نظران بسیاری را به خود جلب کرده است. برداشت های صورت گرفته از آرای ابن خلدون متفاوت و بعضاً متناقض است. برخی پژوهشگران، رویکرد ابن خلدون در طرح موضوعات اجتماعی و پایه گذاری علم عمران را ناشی از گسست وی از منظومه فکری اسلامی می دانند. گروهی دیگر، تأملات اجتماعی وی را برخاسته از مبانی معرفت دینی او می دانند. عده ای نیز در این میان، علل ظهور و افول تمدن اسلامی، ویژگی های شخصیتی و گستردگی مطالعات وی را از دغدغه های تعیین کننده در رویکرد ابن خلدون به طرح موضوعات اجتماعی و تأسیس علم عمران می دانند.
هدف مقاله توصیفی تحلیلی حاضر، که با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای انجام گرفته، بررسی نظری دلالت های معرفت شناختی اندیشه های اجتماعی ابن خلدون است. پرسش اصلی مقاله این است که اندیشه های اجتماعی وی چه نسبتی با مبانی معرفتی دینی او دارد. یافته های نظری نشان می دهد که اندیشه های اجتماعی ابن خلدون و بنیان نهادن علم عمران، تحت تأثیر نگرش های اسلامی او بوده است.
References:
- ـ ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابن خلدون، ترجمه پروين گنابادي. تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1347
- ـ آرون، ريمون، مراحل اساسي سير انديشه در جامعه شناسي، ترجمة باقر پرهام، تهران، علمي، چ ششم، 1382.
- ـ آزاد ارمكي، تقي، جامعه شناسي ابن خلدون، تهران، تبيان، 1376.
- ـ آزاد ارمكي، تقي، انديشه اجتماعي متفكران مسلمان، از فارابي تا ابن خلدون، تهران، صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، چ دوم، 1376.
- ـ بعلي، فؤاد، جامعه، دولت و شهرنشيني، تفكر جامعه‌شناختي ابن‌خلدون، ترجمه غلامرضا جمشيديها، تهران، دانشگاه تهران، 1382.
- ـ تنهايي، حسين ابوالحسن، درآمدي بر مكاتب و نظريه‌هاي جامعه‌شناسي، مشهد، مرنديز، چ چهارم، 1379.
- ـ توسلي، غلامعباس، نظريه‌هاي جامعه شناسي (1)، تهران، دانشگاه پيام نور، چ نهم، 1378.
- ـ توسلي، غلامعباس، نظريه‌هاي جامعه شناسي، تهران، سمت، چ هفتم، 1379.
- ـ سليم، غلامرضا، تاريخ تفكر اجتماعي در اسلام، تهران، دانشگاه پيام نور، چ هفتم، 1379.
- ـ شيخ، محمدعلي، پژوهشي در انديشه‌هاي ابن خلدون، تهران، دانشگاه شهيد بهشتي، چ دوم، 1363.
- ـ عليزاده، عبدالرضا و ديگران، جامعه شناسي معرفت، جستاري در تبيين رابطه ساخت و كنش اجتماعي و معرفت‌هاي بشري، تهران، مؤسسه پژوهشي حوزه و دانشگاه، 1383.
- ـ فراهاني منفرد، مهدي، «ديدگاه معرفت‌شناختي و روش‌شناختي ابن‌خلدون درباره تاريخ»، تاريخ اسلام، ش13، بي‌تا.
- ـ كوزر، لوئيس، زندگي و انديشه بزرگان جامعه‌شناسي، ترجمة محسن ثلاثي، تهران، علمي، چ نهم، 1380.
- ـ گلور، ديويد، و ديگران، جامعه شناسي معرفت و علم، ترجمة شاپور بهيان و ديگران، تهران، سمت، 1384
- ـ لاكوست، ايو، جهانبيني ابن خلدون، ترجمه مهدي مظفّري، تهران، دانشگاه تهران، 1376
- ـ لوپز، خوزه و اسكات، جان، ساخت نظريه اجتماعي، ترجمه حسين قاضيان، تهران، ني، 1385.
- ـ مطهري، مرتضي، جامعه و تاريخ، تهران، صدرا، چ هفتم، 1374.
- ـ مطهري، مرتضي، فطرت، ، تهران، صدرا، چ هفتم، 1374.
- ـ مطهري، مرتضي، ده گفتار، تهران، حكمت، بي‌تا.
- ـ مهدي، محسن، فلسفه تاريخ ابن خلدون، ترجمه مجيد مسعودي. تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1352.
- Al-Jabri, Mohammad A., Al-Assabiyya and the state in Ibn Khaldun's thought. Beirut, LBN: Dar Attalia publisher, 1982
- Al-shaqaa, Mustafa,The Islamic bases in Ibn Khaldun's Thoughts and Theories, Cairo, EGY: Al-Dar Al-Masriah Al- Lubnaniah, 1992
- Barbour, I., Religion and Science. San Francisco: Harper, 1997
- Borgatta, Edgar, F. & Montgomery, Rhonda, Encyclopedia of Sociology, New York, Second Edition, 2000
- Dhaouadi, Mahmoud., "An Investigation into the determinants of Ibn Khaldun's Umran Mind." Annals of the Arts and social sciences, Monograph 208, Vol. 24, 2005
- Katsiaficas, G., Ibn khaldun: A Dialectical philosopher for the new millennium, perspectives in African philosophy – Addis Ababa: Rodopipublishors, 1996
- Kirmani, M. Z., Islamic Science, Moving towards a New Paradigm. London: Mansell Publication, 1989
- Kraft, U. Unleasing Creativity. Scientific American Mind, Vol. 16. NO. 2, 2005
- Marshal, G., Oxford Dictionary of Sociology: London: Oxford University Press, 1998
- Moore, H.C., Images of Development: Egyptian Engineers in Search of Industery. Massachusetts: MIT Press, 1980
- Pullan, Wendy, Structure. Cambridge: Cambridge University Press, 2000
- Robert, S., Ibn Khaldun. Budapest: Akademia Kiado, 2002
- Shaw, Stanford J. & Polk William, Studies on the Civilization of Islam. London, UK: Routledge and Kegan Paul, 1962
- Schmidt, N. "Ibn Khaldun, historian, Sociologist and Philosopher", New York, 1930
- Sternberg, R. Handbook of Creativity. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1999
- Sternberg, R., Wisdom, Intelligence, and Creativity Stynthesized. UK: Cambridge University Press, 2003
- Toynbee, Arnold, The Study of History. London, UK: Oxford University Press, 1956
- Wallerstein, Immanuel, The End of The World as We Know. University of Minnesota press, 1999
- Weinberg, S., Dreams of Final Theory .London: Vintage Books, 1993
- Wilson, Edward, Consilience: The Unity of Knowledge. New York: Vintage Books, 1999
- www.Answers.com/topic/structure#cite_note
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Fatehi, Abolghasem, Ekhlasi , Ebrahim.(2025) Religious Foundations of the Sociological Thoughts of Ibn Khaladūn. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 1(1), 69-122
Abolghasem Fatehi; Ebrahim Ekhlasi ."Religious Foundations of the Sociological Thoughts of Ibn Khaladūn". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 1, 1, 2025, 69-122
Fatehi, A, Ekhlasi , E.(2025) 'Religious Foundations of the Sociological Thoughts of Ibn Khaladūn', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 1(1), pp. 69-122
