Pages:
83-98
Receive Date: 2025/02/25
Accept Date: 2025/02/25
Abstract:
Consumption and the culture of consumption are important elements in today's societies, which is managed in the horizon of knowledge and identity of each society. Poverty is also a social phenomenon that is rooted in economic, political and cultural issues and can be seen from different perspectives. The purpose of the present study is to achieve a theoretical framework in the analysis of consumption style in human societies in general, and the issue of "greed" in particular from the perspective of Islamic teachings. The main question is: in what fields is the tendency of excessive consumption formed in some people of the Islamic society, which is an example of extravagance and is a kind of greed, and what are its harms for the society? The main hypothesis of this research is: "lack of moderation in consumption" will lead to avoiding the correct pattern of consumption in society based on the revelatory view, and this is rooted in a type of poverty - in its cultural sense - and has some results such as changing values, increasing corruption, social deviations and conflict in consuming as much as possible. The research method is descriptive-analytical and the data are collected through a library method. After the introduction, I have presented the conceptual framework of the research, then I have pathologized the pattern of greedy consumption in the Islamic society. Then I have examined the grounds for the formation of greed according to Quran and narrational reasons and rational documents, and then, have presented some solutions for correcting the consumption pattern.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :حرص به مثابه فقر؛ آسیبشناسی فرهنگ مصرف از منظر آموزههای اسلامی
Abstract:
مصرف و فرهنگ معطوف به آن، رکنی مهم در جوامع امروزی به شمار می آید که در افقی از معرفت و هویت هر جامعه ای سامان می یابد. فقر نیز پدیده ای اجتماعی است که ریشه در مسائل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد و میتوان از زوایای گوناگونی به آن نگریست. تحقیق حاضر به منظور دستیابی به چارچوبی نظری در تحلیل سبک مصرف در جوامع انسانی ـ به طور عام ـ و مسئله «حرص» ـ به طور خاص ـ از منظر آموزه های اسلامی صورت گرفته است. سؤال اصلی این است که تمایل به زیاده روی در مصرف از سوی برخی افراد در جامعه اسلامی، به گونه ای که مصداق اسراف است و ریشه در حرص دارد، در چه زمینه ای شکل گرفته و چه آسیب هایی برای جامعه به بار می آورد؟ فرضیه اصلی تحقیق این است که خروج از اعتدال در مصرف سبب دوری از الگوی صحیح مصرف مبتنی بر نگرش وحیانی در جامعه خواهد شد و این ریشه در سنخی از فقر ـ به معنای فرهنگی آن ـ دارد و نتایجی همچون دگرگونی ارزش ها، افزایش فساد، انحرافات اجتماعی و نزاع در مصرف هرچه بیشتر به دنبال دارد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و داده ها به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده اند. پس از مقدمه، چارچوب مفهومی پژوهش ترسیم گردیده، سپس الگوی مصرف حریصانه در جامعه اسلامی آسیب شناسی شده است. در ادامه، مطابق ادله قرآنی و روایی و مستندات عقلی، زمینه های شکل گیری حرص بررسی شده و در ادامه، راهکارهایی در زمینه اصلاح الگوی مصرف ارائه گردیده است.
References:
- ابنشعبه حراني، حسنبن علي، 1404ق، تحفالعقول، تصحیح علیاکبر غفاری، چ دوم، قم، جامعة مدرسين.
- اسماعيلزاده، الهام، 1394، حرص از منظر قرآن و روایات، پاياننامه كارشناسي ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز.
- انوری، حسن، 1381، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن.
- بوردیو، پیر، 1380، نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمة مرتضي مرديها، تهران، نقش و نگار.
- پيري، صديق، 1395، بازسازی معنایی فقر: تحلیل گفتمانهای تاریخی فقر در ایران، رسالة دكتري، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- تميمى آمدى، عبدالواحدبن محمد، 1366، غررالحكم و درر الكلم، قم، دار الكتاب الاسلامي.
- ثقفی تهرانی، محمد، 1376، تفسیر روان جاوید، تهران، برهان.
- حاجیمیرزایی، علی و محمدامين نادریان، 1386، «آسیبشناسی برنامههای صرفهجویی در ایران»، اقتصاد و انرژی، ش90-91، ص 22-44.
- دیویس، چارلز، 1387، دین و ساختن جامعه؛ جستارهایی در الهیات اجتماعی، ترجمة حسن محدثی و حسین بابالحوائجی، تهران، یادآوران.
- راغب اصفهانی، حسینبن محمد، 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، بيروت، دارالعلم.
- رشاد، علیاکبر و همکاران، 1380، دانشنامه امام علی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- رفیعپور، فرامرز، 1382، تکنیکهای خاص تحقیق، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- صدوق، محمدبن علی، 1403ق، الخصال، تحقیق علیاکبر غفاری، چ دوم، قم، جامعة مدرسین.
- طباطبائی، سيدمحمدحسین، 1374، المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوى همدانى، قم، جامعة مدرسين.
- عمید، حسن، 1381، فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر.
- عیاشی، محمدبن مسعود، 1380ق، تفسیر العیاشی، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، چاپخانه علمیه.
- کلانتری، علیاکبر، بيتا، «اسلام و الگوی مصرف؛ درآمدی بر کمّ و کیف مصرف در عرصههای گوناگون براساس فقه و اخلاق اسلامی»، جمهوری اسلامی، ش 16، ص 1ـ18.
- کلینی، محمدبن یعقوب، 1365، الکافی، تحقیق علیاکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
- کیویستو، پیتر، 1378، اندیشههای بنیادی در جامعهشناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران، نشر ني.
- مفید، محمدبن محمدبن نعمان، 1413ق، الامالی، چ دوم، قم، کنگره شیخ مفید.
- مکارم شیرازی، ناصر و همكاران، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- نمازی شاهرودی، علی، 1419ق مستدرک سفینة البحار، تحقیق و تصحیح حسنبن علی نمازی، قم، جامعة مدرسین.
- ورامبن ابیفراس، بيتا، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، تحقیق علیاصغر حامد، قم، مکتبة الفقیه.
- وزارت نیرو، 2006، آمار و نمودارهای انرژی در ایران و جهان 1390، تهران، دفتر برنامهریزی کلان برق و انرژی وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران.
- يزداني، سیدمحمدعلی، 1399، حرص، بخل و حسد از دیدگاه فقه اهلالبیت، رسالة دكتري، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول، جامعه المصطفی العالمیه قم.
- Davis, Nanette J. & Clarice Starz, 1990, Social Control Of Deviance: A Critical Perspective, New York, Mc.Graw Hill.
- https://farsi.khamenei.ir/speech.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Taheri Kolkeshvandi , Moslem.(2025) Greed as Poverty; Pathology of Consumer Culture from the Perspective of Islamic Teachings. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 13(2), 83-98
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Moslem Taheri Kolkeshvandi ."Greed as Poverty; Pathology of Consumer Culture from the Perspective of Islamic Teachings". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 13, 2, 2025, 83-98
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Taheri Kolkeshvandi , M.(2025) 'Greed as Poverty; Pathology of Consumer Culture from the Perspective of Islamic Teachings', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 13(2), pp. 83-98
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Taheri Kolkeshvandi , M. Greed as Poverty; Pathology of Consumer Culture from the Perspective of Islamic Teachings. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 13(2): 83-98