Cultural Analysis of Body Consumption in Islam and Liberalism
Article Type:
Research
Writers:
Mehdi Mazinani / PhD Student of Strategic Cultural Management, Higher National Defense University / m.mazinani@sndu.ac.ir
✍️ Hamid reza Mohammadi
/ PhD in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, the Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Islamic Azad University, Karaj / h.mohammadi58@yahoo.com
/ PhD in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, the Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Islamic Azad University, Karaj / h.mohammadi58@yahoo.comAbstract:
Examining and analyzing human behavior in terms of the body and the meanings that are sought in this social action, "body consumption" is one of the relatively critical fields of study in sociology and cultural studies of the body. Regarding the increasing trend of body consumption in Iran, this article seeks to offer a comparative account of what "should be" in the field of body with an Islamic view and what "happens" to the body with a liberal view. It explicitly or implicitly demonstrates the cultural movement of society in the context of the "body". To this end, using library –based method and referring to the texts and focal and central views that represent and include the views of Islam and liberalism in the discussion of the "body", valid evidence is gathered, analyzed and categorized in ontological, axiological, cognitive, semantic, eschatological, semantic and body use axes. The central finding in this study is the objectification and mechanization of the body in Western liberalism and its being a trust in Islamic thought. Each view creates a different course and ending for the body.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تحلیل فرهنگی مصرف بدن در اسلام و لیبرالیسم
Abstract:
«مصرف بدن»، یکی از حوزه های مطالعاتی و نسبتاً انتقادی در حوزه‌ی جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی بدن است که رفتار انسان با بدن و معناهایی که در این کنش اجتماعی جُسته می شود، بررسی نموده و آن را به نقد و تحلیل می کشد. این مقاله در پی آن است تا با توجه به روند رو به رشد مصرف بدن در ایران، خوانشی تطبیقی از آنچه در حوزه‌ی بدن با نگاه اسلامی «باید باشد» و آنچه را در این حوزه، با نگاه لیبرالیستی برای بدن «اتفاق می افتد»، بررسی نموده و سیر حرکت فرهنگی جامعه در بستر «بدن» را تصریحاً یا تلویحاً به نمایش گذارد. در این راستا، با روش کتابخانه ای و مراجعه به متون و دیدگاه های کانونی و محوری که نمایانگر و دربرگیرنده دیدگاه های اسلام و لیبرالیسم در بحث «بدن» هستند، شواهد معتبری گردآوری و تحلیل و برای تطبیق، در محورهای هستی شناسانه، ارزش شناختی، معناشناختی / غایت شناختی و روش کارگیری بدن دسته بندی شد.
یافته محوری در این مطالعه، شیء انگاری و ماشین نگری لیبرالیسم غربی نسبت به بدن و امانت انگاری آن، در تفکر اسلامی است که سیری متفاوت و پایانی مختلف برای بدن در هر دیدگاه رقم می زند.
References:
- آدابي، حسینعلی و امین گلريز، 1394، «بررسي مباني فقهي ـ حقوقي اعضاي بدن انسان با رويكردي به نظر امام خميني»، پژوهشنامه متين، ش 69، ص 1-20.
- آزادارمكي، تقی و ناصرالدین غراب، 1389، «جايگاه بدن در دين»، انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات، ش 18، ص 11-35.
- اخلاصي، ابراهیم، 1397، درآمدي بر جامعه‌شناسي بدن، تهران، جامعه‌شناسان.
- اصغری آقمشهدی، فخرالدین و هاجر کاظمی افشار، 1388، «نحوه ارتباط انسان با اعضای بدن خود از دیدگاه فقه و حقوق»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش1، ص 32ـ45.
- بابايي‌فرد، اسدالله و امین حيدريان، 1396، «مروري بر نظريه‌هاي اجتماعي و فرهنگي مطالعات بدن» در: هشتمين كنفرانس بين‌المللي روان‌شناسي و علوم اجتماعي، https://faculty.kashanu.ac.ir/
- بودريار، ژان، 1389، جامعه مصرفي(اسطوره‌ها و ساختارها)، ترجمة پیروز ایزدی، تهران، ثالث.
- پولادي، كمال، 1383، تاريخ انديشه سياسي در غرب، تهران، مركز.
- جوادی آملی، عبدالله، 1385، حق و تکلیف در اسلام، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1391، مفاتيح‌الحيات، قم، اسراء.
- جواهري، فاطمه، 1387، «بدن و دلالت‌هاي اجتماعي ـ فرهنگي آن»، نامه پژوهش‌هاي فرهنگي، ش9، ص 37-80.
- حرعاملی، محمدبن حسن، 1409ق، وسائل‌الشیعه، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث.
- ذکایی، محمدسعید و امین امن‌پور، 1391، درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران، تهران، تیسا.
- ذكايي، محمدسعيد، 1386، جامعه‌شناسي جوانان ايران، تهران، آگه.
- راغب اصفهاني، حسين‌بن محمد، 1375، المفردات فی غریب القرآن، تهران، مرتضوي.
- رجایی، فاطمه و همكاران، 1390، «بررسی فقهی حقوقی رابطه انسان با اعضای بدن خود»، فقه و حقوق اسلامی، سال اول، ش 2، ص 45ـ62.
- شريعتمداري، جعفر، 1374، شرح و تفسير لغات قرآن كريم براساس تفسير نمونه، مشهد، بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي.
- شريفي، عنايت‌الله و همكاران، «معاد جسماني در قرآن و عهدين»، پژوهشنامه معارف قرآني، ش21، ص 21-74.
- شهابي، محمود، 1388، صنعت ـ فرهنگ ظاهرآرايي و زيباسازي بدن در ايران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- صدوق، محمدبن علی، 1404 ق، ألامالي، تهران، كتابچي.
- صلیبا، جمیل، 1393، فرهنگ فلسفى، ترجمة منوچهر صانعی، تهران، حکمت.
- طاهرپور، نصرت‌السادات، 1394، 101 كليد جامعه‌شناسي. تهران، تمدن علمي.
- فاتحي، ابوالقاسم و ابراهیم اخلاصي، 1389، «گفتمان جامعه‌شناسي بدن و نقد آن بر مبناي نظريه حيات معقول و جهان بيني اسلامي»، معرفت فرهنگي ـ اجتماعي، ش 2 (1)، ص 57ـ82.
- فاضل لنكراني، محمد، 1427 ق، احكام پزشكان و بيماران، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار.
- فتحي، سروش و آذر رشتياني، 1392، «اندام‌هاي مشابه در جهان مشابه؛ بررسي نقش جهاني شدن در مديريت بدن»، مطالعات توسعه اجتماعي ايران، ش 3 (5)، ص 79ـ90.
- قبايي، نعیمه، 1393، بررسي نقوش كارشده بر روي بدن انسان در ايران، تهران، دانشگاه هنر.
- كيادربندسري، علی 1394، مديريت بدن با تأكيد بر نگرش اسلامي، تهران، مؤسسه فرهنگي هنري دين و معنويت آل‌ياسين.
- كيادربندسري، علی و نسرین خاني اوشاني، 1393، «پرونده ويژه: مديريت بدن»، ويژه نامه پايش سبك زندگي، ش3، ص 109ـ171.
- لوبروتون، داويد، 1392، جامعه‌شناسي بدن، ترجمه ناصر فكوهي، تهران، ثالث.
- محقق داماد، سیدمصطفی، 1389، «جنایت بر اعضای بدن از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی»، فقه پزشکی، ش 5و6، ص 11ـ34.
- محمدپور، احمد، 1392، روش تحقيق كيفي، تهران، جامعه‌شناسان.
- مصطفوي، حسن، 1368، التحقيق في كلمات القرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- موسوي خمینی، سیدروح‌الله، 1378، کتاب البیع، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- موسوي، سیدابوالفضل و ديگران، 1395، «تصویر بدن در دیدگاه‌ها و مکاتب روان‌شناسی»، رويش روان‌شناسي، ش 2، ص 209ـ266.
- میرداداشي، سيده مباركه، 1395، حق تسلط بر بدن از ديدگاه فقه شيعه با رويكرد پاسخگويي به شبهات فمينيستي، قم، دانشگاه قم.
- Edgar, A, Sedgwick, P, 1999, key concepts in cultural theory, USA and Canada, Routledge.
- Wachs, Faye Linda,2007, "Consumption and the body", in G. Ritzer, The Blackwell Encyclopedia of Sociology, Blackwell publishing, p. 709-713.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Mazinani, Mehdi , Mohammadi, Hamid reza.(2025) Cultural Analysis of Body Consumption in Islam and Liberalism . Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 12(4), 37-56
Mehdi Mazinani; Hamid reza Mohammadi."Cultural Analysis of Body Consumption in Islam and Liberalism ". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 12, 4, 2025, 37-56
Mazinani, M, Mohammadi, H.(2025) 'Cultural Analysis of Body Consumption in Islam and Liberalism ', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 12(4), pp. 37-56
