Idealism and Its Role in the Development of Max Weber's Theory of Social Evolution
Article Type:
Research
Writers:
Seyyed hosein Sharafoddin
/ Associate Professor, Department of Sociology, the Imam Khomeini Institute for Education and Research / sharaf@qabas.net
/ Associate Professor, Department of Sociology, the Imam Khomeini Institute for Education and Research / sharaf@qabas.netAbstract:
The changes and transformations of human societies are an obvious fact that has long been considered by social thinkers. Using the dynamic approach, so far three models of evolution, distance and degeneration have been proposed regarding the trend of changes in societies. The model of evolution claims that all or main parts of a society grow and develop over time through stages. The present paper seeks to answer the question: what role did Max Weber's idealistic position play in the development of his theory of social evolution? The method used in this study is documentative in terms of data collection, and descriptive, analytical and inferential in terms of analysis. Findings show that the idea of subjectivism (idealism) has played three roles in the development of Weber's theory of social evolution: First, social evolution as a continuous process of evolution of social formations provides a context in which both human beings and social forms achieve some degrees of progress and advancement; Second, among many factors influencing social development, the role of beliefs and values as immaterial factors is more prominent than the other factors; Third, human affairs, like natural affairs, are subject to the principle of causality. However, according to Weber, causality in human affairs is a matter of probability.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :ایدئالیسم و نقش آن در تکوین نظریه‌ی تکامل اجتماعی ماکس وبر
Abstract:
تغییرات و تحولات جوامع انسانی، واقعیت آشکاری است که از دیرباز مورد توجه اندیشمندان اجتماعی بوده است. در خصوص روند و خط سیر تغییرات جوامع با رویکرد پویاشناسانه، تاکنون سه الگوی تکاملی، دوری و انحطاطی مطرح شده است. الگوی تکاملی مدعی است که همه یا بخش های بنیادین یک جامعه در گذر زمان، طی گذار از مراحلی رشد و ترقی می کند. نوشتار حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که موضع ایدئالیستی ماکس وبر، چه نقشی در تکوین نظریه‌ی تکامل اجتماعی وی داشته است؟ روش این مطالعه در مقام گردآوری اطلاعات، اسنادی، و در مقام تجزیه و پردازش، توصیفی، تحلیلی و استنباطی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ایده‌ی ذهن گرایی (ایدئالیسم) سه نقش در تکوین نظریه‌ی تکامل اجتماعی وبر داشته است: اول، تکامل اجتماعی به مثابه‌ی فرایندی به هم پیوسته از صیرورت و تطور صورت بندی های اجتماعی، بستری فراهم می سازد که در آن، هم انسان ها و هم صورت های اجتماعی به درجاتی از پیشرفت و ترقی دست می یابند؛ دوم، از میان عوامل متعدد تأثیرگذار بر تکامل اجتماعی، نقش باورها و ارزش ها به عنوان عوامل غیرمادی، برجسته تر از سایر عوامل است؛ سوم، امور انسانی نیز همانند امور طبیعی، مشمول اصل علیت اند. بااین حال به تفسیر وبر، علیت در امور انسانی امری احتمالی است.
Keywords:
References:
- پارکین، فرانک، 1389، ماکس وبر، چ دوم، ترجمة شهاز مسمی‌پرست، تهران، ققنوس.
- پالمر ریچارد، 1389، علم هرمنوتیک: نظریه تأویل در فلسفه‌های شلایرماخر، دیلتای، هایدگر، گادامر، چ پنجم، ترجمة محمد‌سعید حنایی کاشانی، تهران، هرمس.
- پوپر،کارل، 1350، فقر تاریخی‌گری، ترجمة احمد آرام، تهران، خوارزمی.
- توسلی، غلامعباس، 1376، نظریه‌های جامعه‌شناسی، چ ششم، تهران، سمت.
- توفیق، ابراهیم، 1391، گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق دربارة جامعه‌شناسی تاریخي ایران:http://iranianstudies.org/fa/
- خاتمی، محمود، 1396، مدخل فلسفه تکامل زیستی، تهران، علم.
- دیلینی، تیم، 1387، نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمة بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، تهران، نی.
- روشه، گی، 1370، تغییرات اجتماعی، چ سوم، ترجمة منصور وثوقی، تهران، نی.
- ریتزر، جورج، 1374، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، چ دوم، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، علمی.
- سروش، عبدالکریم، 1361، دانش و ارزش: پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق، چ هشتم، تهران، یاران.
- غفاری، غلامرضا و عادل ابراهیمی لویه، 1391، تغییرات اجتماعی، تهران، دانشگاه پیام نور.
- فروند، ژولین، 1368، جامعه‌شناسی ماکس وبر، چ دوم، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، تهران، رایزن.
- کار ادوارد، هالت، 1350، تاریخ چیست، ترجمة حسن کامشاد، تهران، خوارزمی.
- کارگر، رحیم، 1383، آینده جهان، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود.
- کالبرک، اشتفان، 1383، «انواع عقلانیت از دیدگاه ماکس وبر؛ بنیادهایی برای تحلیل فرایندهای عقلانی شدن در تاریخ»، معرفت، ش 80، ص 45-63.
- کالینز، رندال، 1386، «نظریه تطورگرایی در جامعه‌شناسی»، محمد‌جواد محسنی، معرفت، ش 116، ص 25-47.
- کرایب، یان، 1386، نظریة اجتماعی کلاسیک، چ سوم، ترجمة شهناز مسمی‌پرست، تهران، آگه.
- کلانتری، عبدالحسین، 1386، «معنا در جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی»، علوم اجتماعی، سال چهارم، ص 125-101.
- کوزر، لوئیس، 1379، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، چ هشتم، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، علمی.
- کینلاک، گراهام سی، 1393، نظرية جامعه‌شناختی تکوین دیدگاه‌ها و پارادایم‌های اصلی آن، ترجمة غلامرضا جمشیدیها و سید‌رحیم تیموری، تهران، جامعه‌شناسان.
- گولد، جولیوس، و ویلیام ل. کولب، 1376، فرهنگ علوم اجتماعی، ویراستار محمد‌جواد زاهدانی مازندرانی، تهران، مازیار.
- گیدنز، آنتونی، 1363، دورکیم، ترجمة یوسف اباذری، تهران، خوارزمی.
- ـــــ ، 1377، جامعه‌شناسی، چ چهارم، ترجمة منوچهر صبوری، تهران، نی.
- محمدی، رحیم، 1382، درآمدی بر جامعه‌شناسی عقلانیت، تهران، باز.
- والش، دبلیو.اچ، 1363، مقدمه‌ای بر فلسفه تاریخ، ترجمة ضیاء‌الدین علایی طباطبایی، تهران، امیرکبیر.
- وبر، مارکس، 1376، دانشمند و سیاستمدار، چ دوم، ترجمة احمد نقیب‌زاده، تهران، دانشگاه تهران.
- ـــــ ، 1374، اقتصاد و جامعه، ترجمة عباس منوچهری، مهرداد ترابی‌نژاد و مصطفی عمادزاده، تهران، مولی.
- ـــــ ، 1382، روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران، مرکز.
- ـــــ ، 1385، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، چ سوم، ترجمة عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی، تهران، علمی و فرهنگی.
- ـــــ ، 1387، دین، قدرت، جامعه، چ سوم، ترجمة احمد تدین، تهران، هرمس.
- وبر، ماکس و همكاران، 1379، عقلانیت و آزادی، ترجمة ید‌الله موقن و احمد تدین، تهران، هرمس.
- هیوز، استیوارت، 1369، آگاهی و جامعه، ترجمة عزت‌الله فولادوند، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- آرون، ریمون، 1386، مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، چ هشتم، ترجمة باقر پرهام، تهران، علمی و فرهنگی.
- آگ‌برن ویلیام فیلدینگ و نیم‌کف، 1380، زمینة جامعه‌شناسی، چ سیزدهم، ا. ح. آریان‌پور، تهران، گستره.
- ایمان، محمدتقی، 1391، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Sharafoddin, Seyyed hosein, Asadi, Hosein.(2025) Idealism and Its Role in the Development of Max Weber's Theory of Social Evolution. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 11(4), 103-120
Seyyed hosein Sharafoddin; Hosein Asadi."Idealism and Its Role in the Development of Max Weber's Theory of Social Evolution". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 11, 4, 2025, 103-120
Sharafoddin, S, Asadi, H.(2025) 'Idealism and Its Role in the Development of Max Weber's Theory of Social Evolution', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 11(4), pp. 103-120
