The Role of Innate Nature in Social Evolution from the Viewpoints of Allameh Tabataba’i and Martyr Motahhari
Article Type:
Research
Writers:
Shamsollah Mariji
/ Associate Professor, Sociology Department, Baqir al-Olum University / mariji44@bou.ac.ir
/ Associate Professor, Sociology Department, Baqir al-Olum University / mariji44@bou.ac.irAli Asghar eslamitanha / Assistant Professor, Communication Sciences, Baqir al-Olum University / islamitanha12@gmail.com
/ Assistant Professor, Communication Sciences, Baqir al-Olum University / islamitanha12@gmail.comAbstract:
Evolution and development of human societies has always been of interest to social scientists. There are three general theories on the process of societal evolution which include evolutionary, rotational and degenerating. Evolutionary theories have always sought to explain identity, cause, end of social evolutions according to their foundations and assumptions. Using the content analysis method, this paper seeks to study the identity, cause of social evolution based on the evolutionary theory of Allameh Tabataba’i and Martyr Motahhari. Putting the perfectionist innate nature in the center of their attention, they believe that social evolution in relation to innate nature is a constant issue over the time. Innate nature plays two major roles in social evolution, the main cause of the evolution of society as an intrinsic and dynamic factor and evolving society in terms of value and structure.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقش فطرت در تکامل اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبائی و شهید مطهری
Abstract:
فهم و تبیین تغییر و پویایی جوامع انسانی همواره مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی بوده است. پیرامون جهت تغییرات و دگرگونی جوامع و اینکه روند تغییرات جوامع چه سمت وسویی دارد، سه دیدگاه کلی تحت عنوان نظریه های تکاملی، دوری یا چرخشی و انحطاطی وجود دارد. نظریه های تکاملی مبنی بر پیشرفت و ترقی جوامع در طول تاریخ همواره درصدد تبیین هویت، علت، غایت و چگونگی تکامل اجتماعی با توجه به مبانی و پیش فرض های خود بوده اند. در این زمینه، این مقاله درصدد است با تأکید بر دیدگاه تکاملی علامه طباطبائی و شهید مطهری نسبت به تحولات اجتماعی، به بررسی و تبیین هویت، علت، غایت و چگونگی تکامل اجتماعی بپردازد. این پژوهش، از این جهت که بر آثار مکتوب علامه طباطبائی و شهید مطهری تمرکز کرده است، تحقیقی متن محور محسوب می شود. ازاین رو، روش این پژوهش تحلیل محتوای متن می باشد. علامه طباطبائی و شهید مطهری، با قرار دادن فطرت کمال طلب در کانون توجه خویش، معتقدند تکامل اجتماعی در نسبت با فطرت به عنوان امری ثابت و بدون تغییر در طول زمان فهم می گردد. فطرت دو نقش عمده در تکامل اجتماعی ایفا می کند: اول اینکه، فطرت به عنوان عاملی درونی و دینامیکی، علت اصلی تکامل جامعه محسوب می گردد. دوم اینکه، فطرت جامعه را هم از جهت ساختاری و هم از جهت ارزشی تکامل می بخشد.
References:
- آرون، ریمون، 1382، مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی، ترجمة محمدباقر پرهام، چ سوم، تهران، علمی و فرهنگی.
- ابن‌منظور، محمدبن‌مكرم، 1414ق، لسان‌العرب، چ سوم، بیروت، دار صادر.
- بارکر، کریس، 1387، مطالعات فرهنگی، ترجمة مهدي فرجی و نفیسه حمیدی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- بلیکی، نورمن، 1391، پارادایم‌های تحقیق در علوم انسانی، ترجمة سیدحمیدرضا حسنیو همكاران، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- پارسانیا، حمید، 1395، جهان‌‌های اجتماعی، چ سوم، قم، کتاب فردا.
- توسلی، غلامعباس، 1376، نظریه‌های جامعهشناسی، چ ششم، تهران، سمت.
- جمشیدی، مهدی، 1393، نظریه فرهنگی استاد مطهری، تهران، فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- جمشیدیها غلامرضا و امان‌الله فصیحی، 1390، «جامعهشناسی تاریخی در اندیشه شهید مطهری»، علوم اجتماعی، ش 17، ص 53-77.
- جوادی‌آملی، عبدالله، 1391، فطرت در قرآن، چ چهارم، قم، اسراء.
- خاتمی، محمود، 1396، مدخل فلسفه تکامل زیستی، تهران، نشر علم.
- دیلینی، تیم، 1387، نظریه‌های کلاسیک جامعهشناسی، ترجمة بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، تهران، نشر نی.
- رابرتسون، یان، 1374، درآمدی بر جامعه، ترجمة حسین بهروان، چ دوم، مشهد، آستان قدس رضوی.
- راغب‌اصفهانی، ابی‌القاسم‌الحسین، 1404ق، المفردات فی غریب القرآن، چ چهارم، بیروت، نشر الکتاب.
- روشه، گی، 1370، تغییرات اجتماعی، ترجمة منصور وثوقی، چ سوم، تهران، نشر نی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، محمدباقر موسوی همدانی، چ پنجم، قم، اسلامی.
- فروند، زولين، 1368، جامعهشناسی ماکس وبر، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، چ دوم، تهران، رایزن.
- فولادی، حفیظ‌الله و حميد دهقانیان، 1393، «تغییرها و دگرگونی‌های اجتماعی در اندیشه شهید مطهری»، اسلام و علوم اجتماعی، ش 11، ص 71-97.
- کافی، مجید، 1393، جامعهشناسی تاریخی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- کالینز، رندال، 1386، «نظريه تطورگرايي در جامعهشناسی 1»، ترجمة محمدجواد محسنی، معرفت، ش 116، ص 25-47.
- کینلاک، گراهام سی، 1393، نظریه جامعه‌شناختی تکوین دیدگاه‌ها و پارادایم‌های اصلی آن، ترجمة غلامرضا جمشیدیها و سیدرحیم تیموری، تهران، جامعه‌شناسان.
- گولد، جولیوس و ویلیام کولب، 1376، فرهنگ علوم اجتماعی، تهران، مازیار.
- گیدنز، آنتونی، 1377، جامعهشناسی، ترجمة منوچهر صبوری، چ چهارم، تهران، نشر نی.
- مصباح‌یزدی، محمدتقی، 1390، جامعه و تاریخ از دیدگاه قران، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مطهری، مرتضی، 1386، مجموعه آثار، تهران، صدرا.
- واگو، استفان، 1373، درآمدی بر تئوری‌ها و مدل‌های تغییرات اجتماعی، ترجمة احمدرضا غروی‌زاده، تهران، جهاد دانشگاهی.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Mariji, Shamsollah, eslamitanha, Ali Asghar, Asadi, Hosein.(2025) The Role of Innate Nature in Social Evolution from the Viewpoints of Allameh Tabataba’i and Martyr Motahhari. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 10(4), 73-88
Shamsollah Mariji; Ali Asghar eslamitanha; Hosein Asadi."The Role of Innate Nature in Social Evolution from the Viewpoints of Allameh Tabataba’i and Martyr Motahhari". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 10, 4, 2025, 73-88
Mariji, S, eslamitanha, A, Asadi, H.(2025) 'The Role of Innate Nature in Social Evolution from the Viewpoints of Allameh Tabataba’i and Martyr Motahhari', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 10(4), pp. 73-88
