Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 10, Issue 3, No 39, Year 2025 , Pages 43-60

    An Analysis of Population Changes in Iran; Emphasizing on the Golden Opportunity of Demographic Window

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mohammad Fouladi vanda / Associate Professor of the Department of Sociology at the Imam Khomeini Education and Research Institute / fooladi@iki.ac.ir
    Abstract: 
    Observing the population in Iran, and its ups and downs, and the process of population growth by implementing family planning policy at a time in the country's history, and abandoning the policy after a while, the Islamic community faced the problem of a sharp decline in fertility and an aging population. This approach to population decline was changed by the announcement of Ayatollah Ali Khamenei, the supreme leader of the Islamic Republic of Iran, in 2012 and became a discourse on population growth. Since then, this policy has not been properly considered by the authorities. Despite the negative consequences of declining fertility and population, Iran appears to be in a great turn and a golden opportunity for a demographic window; the chance that many countries around the world are hoping that if properly managed, many threats to the population will be eliminated. This paper using analytical and documentary method, deals with the statistical analysis of the demographic changes in Iran, exploring the implications of diminishing concentration, referring to the golden opportunity of the demographic window. Research findings suggest that in a well-managed demographic window, the threat of population decline can be transformed into an opportunity to improve the quality of human capital, increase the supply of labor, increase savings and investment of people, reduce poverty and manage age fluctuations in production and consumption.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تحلیلی بر تغییر و تحولات جمعیتی در ایران؛ با تأکید بر فرصت طلایی پنجره جمعیتی
    Abstract: 
    با رصد وضعیت جمعیت در ایران، و فراز و فرودهای آن، فرایند رشد جمعیت با اجرای سیاست تنظیم خانواده، در مقطعی از تاریخ کشور، و در ادامه و رها کردن این سیاست، جامعه اسلامی را با مسئله بحران کاهش شدید باوری و پیری جمعیت مواجه ساخت. این رویکرد کاهش جمعیت، با اعلام رهبر فرزانه انقلاب در سال 1391 تغییر و به گفتمان افزایش جمعیت تبدیل گردید. از آن زمان تاکنون این سیاست آن گونه که باید، از سوی مسئولان نظام مورد توجه قرار نگرفت. علی رغم پیامدهای منفی کاهش باروری و جمعیت و خاکستری شدن آن، به نظر می رسد ایران در یک پیچ بزرگ و فرصت طلایی پنجره جمعیتی قرار دارد؛ فرصتی که بسیاری از کشورهای جهان مترصد آن هستند که اگر به درستی مدیریت شود، بسیاری از تهدیدات پیش روی جمعیت از بین خواهند رفت. این مقاله با روش تحلیلی و اسنادی، به وضعیت شناسی ابعاد تحولات جمعیتی در ایران پرداخته، با واکاوی پیامدهای کاهش چمعیت، به فرصت طلایی پنجره جمعیتی اشاره دارد. یافته های پژوهش حاکی از این است که در پنجره جمعیتی با مدیریت صحیح می توان تهدید کاهش جمعیت را به فرصت تبدیل کرد و به توسعه کیفی سرمایه انسانی، افزایش عرضه نیروی کار، افزایش پس اندازها و سرمایه گذاری های مردم، کاهش فقر و مدیریت نوسانات سنی تولید و مصرف اقدام نمود.
    References: 
    • امانی، مهدی، 1387، مبانی جمعیت‌شناسی، چ هشتم، تهران، سمت.
    • جوادخانی، حسن و همكاران، 1388، «مستندسازی ابعاد و روند انتقال جمعیت در ایران: سطوح متفاوت توسعه‌ای منطقه‌ای، در: جمعیت و برنامه‌ریزی»، مجموعه مقالات، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی، آسیا و اقیانوسیه.
    • چراغي كوتياني، اسماعيل، 1397، بحران خاموش؛ واكاوي جامعه‌شناختي علل فرهنگي اجتماعي كاهش باروري در ايران، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • حسنی، محمدرضا، 1392، «بررسی آثار و پیامدهای رشد سریع جمعیت بر «مضيقه ازدواج» و تجرد دختران»، معرفت، ش 189، ص 117-129.
    • ربيعى، على، 1380، جامعه‌شناسى تحولات ارزشى: نگاهى به رفتارشناسى رأى‌دهندگان در دوم خرداد، فرهنگ و انديشه، تهران.
    • زنجانی، حبیب‌الله، 1371، جمعیت و توسعه، مجموعه مقالات، تهران، پژمان.
    • ساعی ارسی، ایرج، 1380، ملاحظات جمعیتی در برنامه‌ریزی‌های توسعه در ایران، ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی.
    • سخنرانى مقام معظم رهبرى در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام 3/5/1391، در: khamenei.ir.
    • صادقی، رسول و غلامعلی فرجادی، 1388، «پنجره جمعیتی: فرصت طلایی برای توسعه اقتصادی در ایران»، در: مجموعه مقالات جمعیت و برنامه‌ریزی، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی، آسیا و اقیانوسیه.
    • صادقي، ‌رسول، 1391، «تغييرات ساختاري و سني و ظهور پنجره جمعيتي در ايران؛ پيامدهاي اقتصادي و الزامات سياسي»، مطالعات راهبردي زنان، ش 55، ‌ص 95-150.
    • صادقي جقه، سعيد، 1396، «تحولات جمعيتي در پرتو نتايج سرشماري 1395»، ديده‌بان امنيت ملي، ش 60 و 61، ص 31-36.
    • عباسی شوازي، محمدجلال و همكاران، 1389، تحولات باروري در ایران با استفاده از روش فرزندان خود در برآورد باروري با استفاده از داده‌هاي سرشماري1385، تهران، پژوهشکده آمار ایران.
    • عرب‌مازار، عباس و علی كشوري‌شاد، 1384، «بررسی اثر تغییر ساختار جمعیت بر رشد اقتصادي»، پژوهش‌هاي اقتصادي، ش 15، ‌ص 50-27.
    • قاسمی، صالح، سریع‌ترین سیر کاهش نرخ باروری در تاریخ بشریت، http://tabyin.ir/node/70340.
    • قاسمي، صالح، 1395، قتل‌عام خاموش، تهران، خيزش نو.
    • کاظمي‌پور، شهلا، 1388، مباني جمعيت‌شناسي، تهران، مرکز مطالعات و پژوهش‌هاي جمعيتي آسيا و اقيانوسيه.
    • كیهانی حکمت، رضا، 1362، بررسی تأثیر متغیرهاي جمعیتی بر اندازه دولت و رشد اقتصادي در ایران، پایان‌نامه كارشناسی ارشد اقتصاد نظري، همدان، دانشگاه بوعلی سینا.
    • مركز آمار ايران، 1385، 1390، 1395، نتايج كلي سرشماري عمومي نفوس و مسكن.
    • مركز آمار سازمان برنامه و بودجه، 1396، گزيده نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن 1395، تهران، دفتر رياست، روابط عمومي و همكاري‌هاي بين‌المللي.
    • معيني، سيدرضا و همكاران، 1394، پنجره جمعيتي؛ يك موهبت يا پدیده‌ای مشکل‌افزا؟، پايان‌نامه کارشناسي ارشد ‌گرايش جمعيت، تهران، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزی.
    • ميرفلاح نصيري، سیدنعمت‌الله، 1386، «مشخصه‌های جمعیت‌شناختی سالمندی جمعیت و نماگرهای مربوط در ایران»، بررسی‌های آمار رسمی ایران، ش 71، ص 1-14.
    • ميزگرد تخصصى با حضور دكتر سيدرضا معينى و طه نوراللهى، 1391، «ضرورت بازنگرى در سياست‌هاى جمعيتى كشور»، كتاب ماه علوم اجتماعى، سال شانزدهم، ش 58، ص 4-10.
    • نوفرستی، محمد و سیدصهیب مدنی تنکابنی، 1385، «اثر تغییر ساختار سنی جمعیت بر هزینه‌هاي مصرفی بخش خصوصی، تحلیلی به روش همجمعی»، پيك نور، ش 14، ص 106-116.
    • وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 1379، سیمای جمعیت و سلامت در جمهوری اسلامی، تهران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
    • http://www.bartarinha.ir/fa/news/661476/.
    • https://harfetaze.com/8994
    • http://sedayiran.com/fa/news/181436//امیدعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران، نشست خبری، ۲۳ اسفند ۱۳۹۵،
    • World Population Prospects: The 2012 Revision. 
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Fouladi vanda, Mohammad.(2025) An Analysis of Population Changes in Iran; Emphasizing on the Golden Opportunity of Demographic Window. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 10(3), 43-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad Fouladi vanda."An Analysis of Population Changes in Iran; Emphasizing on the Golden Opportunity of Demographic Window". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 10, 3, 2025, 43-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Fouladi vanda, M.(2025) 'An Analysis of Population Changes in Iran; Emphasizing on the Golden Opportunity of Demographic Window', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 10(3), pp. 43-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Fouladi vanda, M. An Analysis of Population Changes in Iran; Emphasizing on the Golden Opportunity of Demographic Window. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 10(3): 43-60