Reflections on the Ecological Views of Contemporary Shiite Scholars, with Emphasis on the Views of Allameh Tabataba'i and Allameh Jafari
Article Type:
Research
Writers:
Fatemeh Alaei rahmani / Associate Professor of Quran and Hadith Sciences, AlZahra University, Tehran, Iran / f.alaee@alzahra.ac.ir
✍️ Fahimeh Gholami nejad
/ MA in Quran and Hadith Sciences, AlZahra University / f.gholaminejad@student.alzahra.ac.ir
/ MA in Quran and Hadith Sciences, AlZahra University / f.gholaminejad@student.alzahra.ac.irAbstract:
The impact of environment on man, or the human ecology theory, has been an important issue in the realm of thought that has been considered by both past and contemporary thinkers. Ecology focuses on the influence and role of environmental factors on human thoughts and behavior. Trends such as materialism, the various types of environmental factors and minor trends derived from them have been the result of the Shiite contemporary scholars' responses to this issue. This interaction, in many cases, depends on their epistemological position; that is, the denial or acceptance of the role of each of these factors by these scholars has altered the ecological theory of these scholars. Therefore, the study of the ecological views of contemporary Shiite scholars is of particular importance. Using a descriptive-analytical method, this research initially has a quick review of the perspectives of the contemporary philosophers and thinkers in this regard, and then explores in particular the views of Allameh Tabatabai and Allameh Jafari. The result of this study is a method that clearly proves the ecological theory of contemporary Shiite scholars. Allameh Tabatabai and Allameh Jafari have acknowledged the effectiveness of environmental factors as an external factor in shaping human thoughts and behavior.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تأملاتی بر دیدگاه‌های اکولوژیکیِ علمای معاصر شیعی، با تأکید بر آراء علامه طباطبائی و علامه جعفری
Abstract:
تأثیر محیط بر انسان یا نظریة اکولوژیست، از مسائل اساسی، جریان ساز در عالم تفکر و مورد توجه اندیشمندان متأخر و متقدم بوده است. علم اکولوژی، به تأثیر و نقش عوامل محیطی بر افکار و رفتار انسان می پردازد. جریان هایی همچون ماتریالیسم و گونه های مختلف عوامل محیطی و جریان های کوچک بر آمده از آنها، ناشی از نوع واکنش علمای معاصر شیعی با این مسئله بوده است. این تعامل، در موارد بسیاری وابسته به موضع معرفت شناختی آنها است؛ بدین معنا که با انکار یا پذیرش نقش هریک از این عوامل توسط این علماء، نظریة اکولوژیکی این دانشمندان نیز قلمرو متفاوتی داشته است. ازاین رو، بررسی دیدگاه های اکولوژیکی علمای معاصر شیعی، از اهمیت خاصی برخوردار است. این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا نیم نگاهی به دیدگاه فیلسوفان و اندیشمندان متأخر در این زمینه داشته، سپس به طور خاص به بررسی دیدگاه علامه طباطبائی و علامه جعفری در این زمینه می پردازد. حاصل یافته های این پژوهش، دسترسی به رهیافتی است که بر اساس آن، نظریه اکولوژیکی علمای معاصر شیعی را به روشنی اثبات می کند. به گونه ای که علامه طباطبائی و علامه جعفری، بر اثربخشی عوامل محیطی به مثابه یک عامل بیرونی در الگودهی افکار و رفتار انسان اذعان داشته اند.
References:
- نهج‌البلاغه، 1382، ترجمة محمد دشتی، قم، نسیم کوثر.
- ابن‌خلدون، عبدالرحمان محمد، بی‌تا، مقدمه ابن‌خلدون، چ سوم، بيروت، دار احياءالتراث العربي.
- ابن‌سينا، 1370، قانون در طب (كتاب اول)، ترجمة عبدالرحمان شرفكندي، چ ششم، بی‌جا، سروش.
- اردکانی، محمدرضا، 1388، اکولوژی عمومی، تهران، دانشگاه تهران.
- ارسطو، 1358، سياست، ترجمة حميد عنايت، چ دوم، تهران، نشر جیبی.
- باربر، جيمز و مايكل اسميت، 1373، ماهيت سياست‌گذاري خارجي، ترجمة سيدحسين سيف‌زاده، تهران، قومس.
- بعلی، فؤاد، 1382، جامعه، دولت و شهرنشینی، تفکر جامعه‌شناختی ابن‌خلدون، ترجمة غلامرضا جمشیدی، تهران، دانشگاه تهران.
- جعفرى تبريزى، محمدتقى، 1389، حيات معقول، چ دوم، تهران، مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفرى.
- ـــــ ، 1388، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران، مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفرى.
- جمعی از نویسندگان، 1378، دائرةالمعارف اسلامی " ابن هيثم، ابوعلی"، زیر نظر: کاظم موسوی بجنوردی، چ دوم، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- دفتر تبلیغات اسلامی، 1381، مرزبان وحي و خرد (یادنامه مرحوم علامه سیدمحمدحسین طباطبائی)، قم، بوستان كتاب.
- راجرز، ادوارد، 1348، اكولوژي انساني و بهداشت، ترجمة سياوش آگاه، بی‌جا، مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي.
- شريعتى سبزوارى، محمدباقر، 1387، تحريرى بر اصول فلسفه و روش رئاليسم، چ دوم، قم، بوستان كتاب.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1364، اصول فلسفه و روش رئاليسم، چ دوم، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1374، ترجمه تفسير الميزان، چ پنجم، قم، جامعه مدرسين.
- ـــــ ، 1387، اصول فلسفه رئاليسم، چ دوم، قم، بوستان كتاب.
- ـــــ ، 1417ق، الميزان فى تفسير القرآن، چ پنجم، قم، جامعه مدرسين.
- عسگری اسلام‌پور، 1389، محیط زیست در اسلام، تهران، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
- فخرزراع، سیدحسین، 1395، «نسبت فرد و جامعه در قرآن (با تأکید بر نظر علامه طباطبائی در تفسیر المیزان)»، اسلام و مطالعات اجتماعی، دورة چهارم، ش 15، ص 40-67.
- قبله‌وی، محمد و همكاران، ۱۳۹۳، «بررسی نسبت اراده با عوامل محیطی در نظر علامه طباطبائی»، اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش دینی، قم، انجمن علمی پدافند غیرعامل ایران، شرکت پنام خط نوین.
- قرائتى، محسن، 1383، تفسير نور، چ يازدهم، تهران، مركز فرهنگى درس‌هايى از قرآن.
- محسنی، منوچهر، 1367، مقدمات جامعه‌شناسی، چ سوم، تهران، محسنی.
- مكارم‌شيرازي، ناصر، 1375، پيام امام اميرالمؤمنين شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه، تهران، دارالكتب الإسلاميـﮥ.
- مونتسكيو، شارل، 1334، روح‌القوانين، ترجمة علي‌اكبر مهتدي، تهران، بنگاه مطبوعاتي صفي عليشاه.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Alaei rahmani, Fatemeh, Gholami nejad, Fahimeh.(2025) Reflections on the Ecological Views of Contemporary Shiite Scholars, with Emphasis on the Views of Allameh Tabataba'i and Allameh Jafari. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 9(3), 23-34
Fatemeh Alaei rahmani; Fahimeh Gholami nejad."Reflections on the Ecological Views of Contemporary Shiite Scholars, with Emphasis on the Views of Allameh Tabataba'i and Allameh Jafari". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 9, 3, 2025, 23-34
Alaei rahmani, F, Gholami nejad, F.(2025) 'Reflections on the Ecological Views of Contemporary Shiite Scholars, with Emphasis on the Views of Allameh Tabataba'i and Allameh Jafari', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 9(3), pp. 23-34
