An Inquiry into the Components of Critical Approach and Cultural Pathology to the Social Human Sciences; from the Viewpoint of the Supreme Leader
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Iman Erfan Mansh / Ph.D. Candidate of Cultural Sociology, Tehran University / iman.erfanmanesh@gmail.com
Gholam Reza Jamshidiha / Ph.D. Candidate of Cultural Sociology, Tehran University / gjamshidi@ut.ac.ir
Abstract:
During the recent decades in the Islamic countries, confronting with western human sciences resulted in generating a number of theories around adopting a pattern for transforming these sciences. Fundamentally, adopting an effective strategy against the interests of cultural colonialism and scientific dominance of western countries requires analysis of the injurious dimensions in current human sciences. In this regard, the supreme leader of the Islamic Revolution Ayatollah Sayyid Ali Khamenei in three recent decades has expressed considerable statements concerning human sciences that can be discovered and articulated those in the format of the cultural pathology approach. In this article, applying documentary research method and using the martyr Morteza Motahhari’s analytic-theoretical attitude regarding conceptual and theoretical relationship among human sciences, culture, and religion, researchers seek to regularize two main axes of that pathological approach, as follow: 1- human sciences as the arena of influence of world views and the west’s cultural invasion have been systematically regarded according to the relation of social system with human sciences. 2- The cultural-critical pattern against the western human sciences, which has requirements for cultural scientific orientation, has been exploited.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی مؤلفه های رویکرد انتقادی و آسیب شناسی فرهنگی به علوم انسانی– اجتماعی؛ از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی
Abstract:
طی دهه های اخیر، مواجهۀ کشورهای اسلامی با علوم انسانی غرب موجب شکل گیری نظریاتی پیرامون اتخاذ الگویی برای ایجاد تحول در این علوم گردید. راهبرد متناسب در قبال منافع استعمار فرهنگی و سلطۀ علمی کشورهای غربی، نیازمند واکاوی ابعاد آسیب زای فرهنگی علوم انسانی کنونی است. براین اساس، رهبر انقلاب اسلامی در سه دهۀ اخیر، بیانات قابل تأملی دربارۀ علوم انسانی مطرح کرده اند که می توان آنها را در قالب رویکرد انتقادی و آسیب شناسی فرهنگی کشف و صورت بندی کرد. این مقاله، تلاش می کند با روش پژوهش اسنادی و رهیافت تحلیلی- نظری شهید مطهری دربارۀ ارتباط مفهومی و نظری میان علوم انسانی، فرهنگ و دین، دو محور اساسی از آن رویکرد آسیب شناسانه را تدوین نمایند: 1. بر اساس نگرشی مجموعه ای نسبت به رابطۀ نظام اجتماعی با علوم انسانی- اجتماعی، این علوم به عنوان عرصۀ نفوذ جهان بینی ها و تهاجم فرهنگی غرب نگریسته شده است؛ 2. الگوی فرهنگی انتقادی در رویارویی با علوم انسانی غرب، که حاوی ملزوماتی برای جهت گیری علمی فرهنگی به شمار می رود، استخراج شده است.
References:
- ابراهيمي‌پور، قاسم و محمدعارف محبي، 1394، «تحليل رويکردهاي علم ديني با تأکيد بر علوم اجتماعي»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 23، ص 95-118.
- پورطهماسبي، سياوش و آذر تاج‌ور، 1388، «بررسي حوزۀ علوم انساني از ديدگاه مقام معظم رهبري»، معرفت، ش 146، ص 57-76.
- جعفري، محمد‌تقي، 1375، ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
- دورکيم، اميل، 1384، صور بنياني حيات ديني، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، مرکز.
- ـــــ ، اميل، 1392، دربارۀ تقسيم کار، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، مرکز.
- عرفان‌منش، ايمان و سهيلا صادقي فسايي، 1394، «مباني روش‌شناختي روش پژوهش اسنادي در علوم اجتماعي»، راهبرد فرهنگ، ش 29، ص 61-91.
- عرفان‌منش، ايمان و غلامرضا جمشيديها، 1393، «رابطۀ علوم انساني اجتماعي با گفتمان و الگوي اسلامي ايراني پيشرفت»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 20، ص 4-25.
- مروتي، مرضيه و محمدجواد مروتي، 1389، «بررسي وضعيت علوم انساني در دانشگاه‌هاي ايران از منظر مقام معظم رهبري: چالش‌ها و راهکارها»، معرفت، ش 153، ص 13-22.
- مطهري، مرتضي، 1359، هدف زندگي، تهران، حزب جمهوري اسلامي ايران.
- ـــــ ، 1363 الف، ده گفتار، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
- ـــــ ، 1363 ب، نقدي بر مارکسيسم، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1367، مسئلۀ شناخت، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1370، اسلام و مقتضيات زمان، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1373، علل گرايش به مادي‌گري، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1377، آشنايي با قرآن، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1387، مجموعه آثار، جلدهاي 1، 2، 3، 5، 6، 7، 13، 15، 16، 17، 19و27، قم، صدرا.
- ـــــ ، 1362، انسان کامل، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- ميرزا بابايي، نيره، 1389، «علوم انساني و جايگاه آن از ديدگاه مقام معظم رهبري»، پژوهش و انديشه، ش 16، ص 27-47.
- نصر، سيدحسين، 1384، جوان مسلمان و دنياي متجدد، ترجمۀ مرتضي اسعديان، تهران، طرح نو.
- نقوي، علي‌محمد، 1377، جامعه‌شناسي غرب‌گرايي، جلدهاي 1و2، تهران، اميرکبير.
- وبر، ماکس، 1390، اخلاق پروتستان و روح سرمايه‌داري، ترجمۀ عبدالمعبود انصاري، تهران، سمت.
- ولي‌ا... پور، مرتضي، 1395، «توسعۀ مدل نوآوري علوم انساني اسلامي بر اساس آيات قرآن کريم و فرمايشات مقام معظم رهبري»، ايده‌هاي نو در علوم و فناوري، ش 1، ص 1-11.
- بيانات مقام معظم رهبري، 1/12/70 ديدار با جمعي از روحانيون.
- ـــــ ، 19/9/71 ديدار با اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
- ـــــ ،13/7/76 ديدار با اعضاي دفتر همکاري حوزه و دانشگاه.
- ـــــ ، 21/6/72 بيانات در روز اول شروع درس خارج فقه.
- ـــــ ، 24/10/77 ديدار با تشکل‌هاي مختلف دانشجويي دانشگاه‌هاي تهران.
- ـــــ ، 12/8/80 ديدار با جوانان استان اصفهان.
- ـــــ ، 8/11/81 ديدار با جمعي از اعضاي انجمن قلم.
- ـــــ ، 8/8/82 ديدار با جمعي از اساتيد دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 1/4/83 ديدار با جمعي از مسئولان جهاد دانشگاهي.
- ـــــ ، 17/4/83 ديدار با دانشجويان و اساتيد دانشگاه‌هاي استان همدان.
- ـــــ ، 26/9/83 ديدار با جمعي از اساتيد دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 17/10/83 ديدار با جمعي از رؤساي دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 29/10/84 ديدار با جمعي از اساتيد و دانشجويان دانشگاه امام صادق.
- ـــــ ، 13/10/84 ديدار با اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
- ـــــ ، 25/6/85 ديدار با نخبگان جوان.
- ـــــ ، 12/6/86 ديدار با نخبگان جوان.
- ـــــ ، 14/2/87 ديدار با اساتيد و دانشجويان دانشگاه‌هاي شيراز.
- ـــــ ، 27/2/88 ديدار با استادان و دانشجويان کردستان.
- ـــــ ، 8/6/88 ديدار با جمعي از اساتيد و مسئولان دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 28/7/88 ديدار با جمعي از بانوان قرآن پژوه کشور.
- ـــــ ، 13/11/88 ديدار با وزير علوم و استادان دانشگاه تهران.
- ـــــ ، 31/5/89 ديدار با دانشجويان در يازدهمين روز ماه رمضان.
- ـــــ ، 14/6/89 ديدار با اساتيد دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 29/7/89 ديدار با جمعي از علما، اساتيد، مديران مدارس و طلاب حوزۀ علميۀ قم.
- ـــــ ، 2/8/89 ديدار با جمعي از اساتيد، فضلا و طلاب نخبۀ حوزۀ علميۀ قم.
- ـــــ ، 19/5/90 ديدار با جمعي از دانشجويان.
- ـــــ ، 13/7/90 ديدار با جمعي از نخبگان و برگزيدگان علمي.
- ـــــ ، 12/7/91 ديدار با شرکت کنندگان در ششمين همايش ملي نخبگان جوان.
- ـــــ ، 9/2/92 بيانات در اجلاس جهاني علما و بيداري اسلامي.
- ـــــ ، 26/7/93 حکم آغاز دورۀ جديد شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
- ـــــ ، 11/4/93 ديدار با اساتيد دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 13/4/94 ديدار با اساتيد دانشگاه‌ها.
- ـــــ ، 14/3/95 بيانات در مراسم بيست و هفتمين سالگرد رحلت امام خميني.
- ـــــ ، 29/3/95 ديدار با جمعي از اساتيد دانشگاه‌ها.
- DeGre, G, 1968, Science as a Social Institution: An Introduction to the Sociology of Science, Michigan: The University of Michigan.
- Tavakol, M, 1987, Sociology of Knowledge: Theoretical Problems, New Delhi: Sterling.
- Van Nieuwenhuijze, C.A.O, 1971, Sociology of the Middle East: A Stocktaking & Interpretation, The Netherlands: Brill Archive.
- http://farsi.khamenei.ir/speech
- http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/pathology
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Erfan Mansh , Iman, Jamshidiha, Gholam Reza.(2025) An Inquiry into the Components of Critical Approach and Cultural Pathology to the Social Human Sciences; from the Viewpoint of the Supreme Leader. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 8(2), 31-54
Iman Erfan Mansh ; Gholam Reza Jamshidiha."An Inquiry into the Components of Critical Approach and Cultural Pathology to the Social Human Sciences; from the Viewpoint of the Supreme Leader". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 8, 2, 2025, 31-54
Erfan Mansh , I, Jamshidiha, G.(2025) 'An Inquiry into the Components of Critical Approach and Cultural Pathology to the Social Human Sciences; from the Viewpoint of the Supreme Leader', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 8(2), pp. 31-54
