Social Discipline in Ibn Khaldun’s Thoughts
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
The sociology science of Ibn Khaldun is a kind of social thought. Sometimes, it is viewed as another type of modern social theory. If, however, we consider the answer offered by modern social theories to the question about social discipline as sensible, we will perceive the essential difference between Ibn Khaldun’s answer to the question about social discipline and that of modern sociologists. This paper first shows that, due to their aloofness from all religious and metaphysical principles, the theories about modern sociology have a secular identity. After investigating the logic of sociology science and its status in Islamic civilization, the answer which is gives to the question about social discipline is compared with the answer offered by social theories about it. It is concluded that, although Ibn Khaldun, like modern sociologist, Comte (Count), considers intellect to be practical and historical, and therefore, his sociology science differs from the practical philosophy of Muslim philosophers, his ontology and anthropology prevent us from considering sociology science as a kind of modern sociological theory.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نظم اجتماعی در آراء ابن‌خلدون
Abstract:
علم عمران ابن خلدون، نوعی اندیشۀ اجتماعی است. گاهی هم از سنخ دیگر نظریات جامعه شناسی مدرن درک می شود. با این حال، اگر پاسخ نظریات جامعه شناسی مدرن به مسئلۀ نظم اجتماعی مطلوب را در نظر بگیریم، آنگاه به تفاوت ماهوی پاسخ ابن خلدون به مسئلۀ نظم اجتماعی نسبت به جامعه شناسان مدرن پی خواهیم برد. این مقاله ابتدا نشان داده است که نظریات جامعه شناسی مدرن، به دلیل اینکه تمامی مبادی دینی یا متافیزیکی را کنار می گذارند، ماهیت سکولار دارند. با بررسی منطق علم عمران و جایگاه آن در تمدن اسلامی، پاسخ آن به مسئلۀ نظم اجتماعی را با پاسخ نظریات جامعه شناسی به این مسئله مقایسه کرده است. در نهایت، به این نتیجه رهنمون شده است که هرچند ابن خلدون، عقل را همچون جامعه شناسان مدرنی مانند کنت، تجربی- تاریخی می پندارد و از این رو، علم عمران او از حکمت عملی فیلسوفان مسلمان متمایز می شود، اما هستی شناسی و انسان شناسی او مانع از این می شود که علم عمران، نوعی از نظریات جامعه شناسی مدرن تلقی شود.
References:
- ابن‌خلدون، عبدالرحمن، 1382الف، مقدمۀ ابن‌خلدون، ترجمۀ محمد پروين‌گنابادي، تهران، علمي و فرهنگي.
- ـــــ ، 1382ب، مقدمۀ ابن‌خلدون، ترجمۀ محمد پروين‌گنابادي، تهران، علمي و فرهنگي.
- آزاد ارمکي، تقي، ۱۳۷۶، جامعه‌شناسي ابن‌خلدون، تهران، تبيان.
- اشتراوس، لئو، 1387، فلسفۀ سياسي چيست؟، ترجمۀ فرهنگ رجايي، تهران، علمي و فرهنگي.
- باربور، ايان، 1362، علم و دين، ترجمۀ بهاءالدين خرمشاهي، تهران، مرکز نشر دانشگاهي.
- بعلي، فؤاد، ۱۳۸۲، جامعه، دولت و شهرنشيني، ترجمۀ غلامرضا جمشيديها، تهران، دانشگاه تهران.
- پارسانيا، حميد و محمدرضا قائمي‌نيک، 1390، «نقد برداشت يوناني از ابن‌خلدون، نقد برخي مواضعِ «محسن مهدي» در تفسير آراء ابن‌خلدون در کتاب فلسفۀ تاريخ ابن‌خلدون»، نظريه‌هاي اجتماعي متفکران مسلمان، ش 1، ص47-72.
- پالس، دانيل، 1385، هفت نظريه در باب دين، ترجمۀ محمد عزيز بختياري، چ دوم، قم، مؤسسۀ آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- تاليا فرو، چارلز، 1382، فلسفه دين در قرن بيستم، ترجمۀ انشاء‌الله رحمتي، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهرودي.
- جابري، محمدعابد، 1391، خوانشي نوين از فلسفۀ مغرب و اندلس، ترجمۀ سيدمحمد آل‌مهدي، تهران، ثالث.
- جمشيديها، غلامرضا، 1383، پيدايش نظريه‌هاي جامعه‌شناسي، تهران، دانشگاه تهران.
- داوري اردکاني، رضا، ۱۳۸۹، ما و تاريخ فلسفۀ اسلامي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشۀ اسلامي.
- طباطبائي، سيدجواد، 1390، ابن‌خلدون و علوم اجتماعي، تهران، ثالث.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1386، بداية‌الحکمه، ترجمه و اضافات علي شيرواني، چ دوازدهم، قم، دارالعلم.
- کاپلستون، فردريک، 1385، تاريخ فلسفه: از دکارت تا لايب‌نيتس، ترجمۀ غلامرضا اعواني، چ دوم، تهران، علمي و فرهنگي.
- کالينگ‌وود، آر.جي، 1385، مفهوم کلي تاريخ، ترجمۀ علي‌اکبر مهديان، تهران، اختران.
- کالينيکوس، الکس، 1383، درآمدي تاريخي بر نظريۀ اجتماعي، ترجمۀ اکبر معصوم بيگي، تهران، آگه.
- کچويان، حسين، 1389، تجددشناسي و غرب‌شناسي: حقيقت‌هاي متضاد، تهران، اميرکبير.
- ـــــ ، بي‌تا، بنيادهاي قدسي در جامعه و تاريخ، جزوۀ درسي درس نظريه‌هاي جامعه‌شناسي مقطع دکتري دانشکدۀ علوم اجتماعي دانشگاه تهران.
- کوزر، لوئيس، 1383، زندگي و انديشۀ بزرگان جامعه‌شناسي، ترجمۀ محسن ثلاثي، چ يازدهم، تهران، علمي و فرهنگي.
- مهدي، محسن، 1383، فلسفۀ تاريخ ابن‌خلدون، ترجمۀ مجيد مسعودي، تهران، علمي و فرهنگي.
- نصار، ناصيف، ۱۳۶۶، انديشۀ واقع‌گراي ابن‌خلدون، ترجمۀ يوسف رحيم‌لو، تهران، مرکز نشر دانشگاهي.
- نصر، سيدحسين، 1389، مقدمه بر کتاب: بکار، عثمان، طبقه‌بندي علوم از نظر حکماي مسلمان، ترجمۀ جواد قاسمي، چ دوم، مشهد، بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي.
- هميلتون، ملکم، 1385، جامعه‌شناسي دين، ترجمۀ محسن ثلاثي، تهران، ثالث.
- هيوز، هنري استيوارت، 1369، آگاهي و جامعه، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران، علمي و فرهنگي.
- Dawkins, R, 1986, The Blind Watchmaker; why the Evidence of Evolution Reveals a Universe without Design, NewYork: Norton.
- Rosenthal, Erwin I. J, 1958, Political Thought in Medieval Islam: an Introductory Outline, London, Cambridge University Press.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Gha’eminik, Mohammad reza.(2025) Social Discipline in Ibn Khaldun’s Thoughts. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 7(2), 23-42
Mohammad reza Gha’eminik."Social Discipline in Ibn Khaldun’s Thoughts". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 7, 2, 2025, 23-42
Gha’eminik, M.(2025) 'Social Discipline in Ibn Khaldun’s Thoughts', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 7(2), pp. 23-42
