Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 5, Issue 3, No 19, Year 2025 , Pages 65-85

    The Methodology of Allamah Tabatabaii’s Social- Epistemic Theory in Al-Mizan Commentary

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Hosein Azhdarizadeh / PhD student of sociology, research center of seminary and university / hajdaryzadeh@rihu.ac.ir
    Abstract: 
    The present paper studies the dimensions of the four-dimension society (God, man, earth and relationship). In the first place, it is Glorified God who exerts definite and absolute influence on all domains of knowledge. Of course, with regard to man's acts of will the divine genetic will passes through man’s will. In the second place, it is the man who exerts influence, with his considerable human will power. In the third place, hidden creatures like angels should be mentioned, who are the Glorified God’s agents. Satan (and his followers) also try to make a kind of deviation in our thinking when we think about God, self, nature and others. In the fourth place, natural and social factors (based on man’s relationships) exert influence. All these influences are exerted in the light of God’s encompassment and presence and all these factors are a gleam of God’s existence: “and Allah encompasses them on every side” (Chapter 85: verse 20).
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :روش‌شناسی نظریه‌ی معرفتی‌ ـ اجتماعی علّامه طباطبائی
    Abstract: 
    در این جستار ابعاد جامعه‌ی چهاربعدی (خداوند، انسان، زمین، و پیوند) مدنظر قرار گرفته است. در درجه‌ی اول، خداوند سبحان است که دارای اثرگذاری حتمی و قطعی در همه‌ی حوزه های معرفت است. درباره‌ی اعمال اختیاری انسان، البته اراده‌ی تکوینی الهی، از مسیر اراده‌ی انسان می گذرد. در درجه‌ی دوم اثرگذاری، انسان قرار دارد که اراده‌ی انسانی در این میان شاخص است. در درجه‌ی سوم، باید از موجودات غیبی همچون فرشتگان یاد کرد که مأموران خدای سبحان اند. شیطان (و اعوان و انصارش) نیز در همه‌ی اوقاتی که درباره‌ی خدا، خود، طبیعت، و دیگران می اندیشیم می کوشند تا گونه ای انحراف در آن ایجاد کنند. در مرتبه‌ی چهارم، اثرگذاریِ عوامل طبیعی و نیز اجتماعی (مبتنی بر پیوندهای انسان) قرار دارند. همه‌ی اثرگذاری های مزبور در سایه‌ی احاطه و حضور باری تعالی صورت می گیرد و همه‌ی عوامل یادشده پرتوی از وجود حضرت حق هستند: «وَاللّهُ مِنْ وَرائِهِمْ مُحیط» (بروج: ۲۰)؛ و خدا از هر سو برایشان محیط است‏.
    References: 
    • اژدري‌زاده، حسين، ۱۳۷۹، جامعه شناسي معرفت در قرآن، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، رشته اللهيات و معارف اسلامي، موسسه امام خميني.
    • اژدري‌زاده، حسين، ۱۳۸۲، «تعيّن اجتماعي معرفت‌هاي وحياني در انديشة علّامة طباطبايي»، حوزه و دانشگاه، ش ۳۵، ص 112-142.
    • اژدري‌زاده، حسين، 1390، جامعه‌شناسي‌معرفت در قرآن، قم، موسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • اصفهاني، محمدحسين، 1414ق، نهاية الدراية في شرح الكفاية، قم، مؤسسه آل‌البيت لاحياء التراث.
    • پارسانيا، حميد، ۱۳۷۹، «جامعه شناسي‌معرفت و علم»، ذهن، ش ۴، ص 87-116.
    • پارسانيا، حميد و حسين اژدري‌زاده، ۱۳۹۰، «تعين‌اجتماعي‌معرفت در نهج‌البلاغه»، اسلام و علوم اجتماعي، ش ۶، ص 7-47.
    • پارسانيا، حميد، 1392، «نظريه و فرهنگ: روش‌شناسي بنيادين تکوين نظريه‌هاي علمي»، راهبرد فرهنگ، ش 23، ص 7-27.
    • پارسانيا، حميد و حسين اژدري‌زاده، ۱۳۹2، «بررسي مباني اجتماعي نظريه معرفت علوي»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 16، ص 31-50.
    • پژوهشكده حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۰، آيينة مهر، ويژه‌نامة مرحوم علّامة طباطبايي، قم، پژوهشكده حوزه و دانشگاه.
    • جوادي آملي، عبداللّه، 1377، شريعت در آيينه‏ي معرفت، قم، اسراء.
    • جوادي آملي، عبداللّه، 1376، فطرت در قرآن، تنظيم محمدرضا مصطفي‏پور، قم، اسراء.
    • حسين‏زاده، محمد، 1380، مباني معرفت ديني، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • دلاور، علي، ۱۳۸۳، مباني نظري و عملي پژوهش در علوم انساني و اجتماعي، تهران، رشد.
    • صدر، محمدباقر، ۱۳۶۹، سنت‌هاي اجتماعي و فلسفة تاريخ در مكتب قرآن، ترجمة حسين منوچهري، تهران، نشر فرهنگي رجا.
    • صفّاردستگردي، مهدي، ۱۳۷۶، «رابطه معرفت و جامعه: گذري بر انديشه‌هاي متفكّران مسلمان»، حوزه و دانشگاه، ش ۱۱و۱۲، ص 135-146.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1367، اصول فلسفه و روش رئاليسم، تهران، صدرا.
    • ـــــ ، بي‌تا، الميزان، قم، جامعة مدرسين.
    • ـــــ ، 1376، تفسير الميزان، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي‌همداني، قم، جامعه مدرسين.
    • ـــــ ، 1363، رسايل سبعه، قم: حکمت.
    • ـــــ ، 1362، نهاية الحکمة، قم، جامعة مدرسين.
    • عليپور، مهدي و حميدرضا حسني، ۱۳۸۹، پارادايم اجتهادي دانش ديني(پاد)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • عليزاده، عبدالرضا و ديگران، ۱۳۸۳، جامعه‌شناسي معرفت، قم، موسسة پژوهشي حوزه و دانشگاه.
    • فولادي، حفيظ الله، ۱۳۸۴، معرفت و جامعه، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • فليلك، اووه، ۱۳۸۸، درآمدي بر تحقيق كيفي، ترجمة هادي جليلي، چ دوم، تهران، ني.
    • كريپندرف، كلوس، ۱۳۸۸، تحليل محتوا، ترجمة هوشنگ نائبي، چ چهارم، تهران، ني.
    • كيوي و كامپنهود، ۱۳۷۳، روش تحقيق در علوم اجتماعي، تهران، فرهنگ معاصر.
    • لطفي، حسين، 1380، ابصار از ديدگاه ملّاصدرا، مجموعه مقالات همايش جهاني حکيم ملاصدرا، تهران، بنياد حکمت اسلامي صدرا.
    • معرفت، محمدهادي، 1379، علوم قرآني، تهران، التمهيد و سمت.
    • Tavakol, M. , 1987, Sociology of knowledge, New Dolhi , Sterling Publishers Private Limited.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Azhdarizadeh, Hosein.(2025) The Methodology of Allamah Tabatabaii’s Social- Epistemic Theory in Al-Mizan Commentary. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 5(3), 65-85

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosein Azhdarizadeh."The Methodology of Allamah Tabatabaii’s Social- Epistemic Theory in Al-Mizan Commentary". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 5, 3, 2025, 65-85

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Azhdarizadeh, H.(2025) 'The Methodology of Allamah Tabatabaii’s Social- Epistemic Theory in Al-Mizan Commentary', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 5(3), pp. 65-85

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Azhdarizadeh, H. The Methodology of Allamah Tabatabaii’s Social- Epistemic Theory in Al-Mizan Commentary. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 5(3): 65-85