Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 4, Issue 2, No 14, Year 2025 , Pages 145-172
A Reanalysis and Criticism of Demographic Theories and Policies, with Emphasis on Recent Demographic Policy of Iran
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
There is a relationship between demographic stability or changes and planning for economic, social and cultural development, because it is mainly impossible to plan development without complete demographic information. In every society, population passes the stages of demographic stability, stagnancy, development and expansion, re-stagnancy and decline in terms of population growth or no-growth. There are several views about demographic changes: theories of demographic growth, decline, stability and proportionality. Acceptance of each theory requires an appropriate demographic policy. After the victory of Islamic Revolution, the dominant discourse, approach and demographic policy in Iran were based on population decrease. Today, however, this country adopts the policy of population growth.
Having reanalyzed and criticized demographic theories and policies, the present paper proposes the theory of "proportionality of population" appropriate to territorial conditions. Furthermore, the strategic policy of Islam about population is qualitative and quantitative population growth with regard to territorial conditions and existing facilities, with the aim of empowering Islamic society and fulfilling the aim of creation.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بازکاوی و نقد نظریه‌ها و سیاست‌های جمعیتی؛ با تأکید بر سیاست جمعیتی اخیر ایران
Abstract:
: میان ثبات و یا تغییرات جمعیت و برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رابطه وجود دارد؛ زیرا اصولاً، بدون اطلاعات کامل جمعیت شناختی، امکان برنامه ریزی برای توسعه وجود ندارد. در هر جامعه ای جمعیت از نظر رشد و یا عدم رشد، مراحل ثبات، سکون، بسط و توسعه، سکون مجدد و سقوط جمعیتی را سپری می کند. چند دیدگاه در خصوص تغییرات جمعیتی وجود دارد: نظریات افزایش، کاهش، ثبات و تناسب جمعیتی. پذیرش هریک از این نظریات، مستلزم داشتن سیاست مناسب جمعیتی است. رویکرد و گفتمان حاکم و سیاست جمعیتی پس از انقلاب بر ایران اسلامی، بر کاهش جمعیت مبتنی بوده است. اما اینک کشور ما، رویکرد سیاست افزایش جمعیت را در پیش گرفته است. این مقاله، با واکاوی و نقد نظریات و سیاست های جمعیتی، نظریه‌ی «تناسب جمعیت» را متناسب شرایط اقلیمی کشور پیشنهاد می کند. همچنین سیاست راهبردی جمعیت در اسلام، فزونی کمّی و کیفی جمعیت، با توجه به شرایط اقلیمی و امکانات موجود، با هدف کسب قدرت جامعه اسلامی و تحقق هدف خلقت می باشد.
References:
- ابريشمي، حميد، «بررسي رابطه رشد و توزيع درآمد در ايران» (1375)، پژوهشنامه علوم انساني و اجتماعي ، ش 17، ص125-140.
- ازكيا، مصطفى(1380(، جامعه‌شناسى توسعه، چ سوم، تهران، كلمه.
- اطاعت، جواد، «جمعيت و توسعه پايدار در ايران» (1390)، رفاه اجتماعي، ش 42، ص7-36.
- بخشي دستجردي، رسول، «بررسي تأثير جمعيت بررشد اقتصادي در چارچوب الگوي رشد بهينه در اقتصاد ايران(1350-1386) كاربردي از الگوريتم ژنتيك»(1389)، تحقيقات اقتصادي، ش 94، ص1-22.
- بهنام، جمشيد (1348)، جمعيت‌شناسي جهان، تهران، سمت.
- جمعي از نويسندگان (1388)، مجموعه مقالات (چهارمين همايش انجمن جمعيت‌شناسي ايران)، تهران، مركز مطالعات و پژوهش‌هاي جمعيتي آسيا و اقيانوسيه.
- حائري قمي، محمدعلي(1369ق)، جامع الاحاديث، تهران، كتابفروشي اسلاميه.
- حر عاملي، محمدبن حسن(1374)، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل‌البيت.
- دارابي، سعدالله و ديگران، «پيامدهاي اقتصادي ـ اجتماعي سالخوردگي جمعيت در ايران (1330 ـ 1430)» (1391)، كتاب ماه علوم اجتماعي، ش 58، ص17-48.
- دلالي اصفهاني، رحيم و رضا اسمعيل‌زاده، «نگرشي نو بر ايده¬هاي جمعيتي(بازبيني انديشه¬هاي مالتوس، كينز و بكر)»، علوم اجتماعي، ش9، ص97-120.
- راهنورد، زهرا(1380)، بررسي متغيرهاي مؤثر در كاهش رشد جمعيت با به‌كارگيري مدل‌هاي عمومي خطي و تعيين روش‌هاي آموزشي كنترل جمعيت در تهران77، پايان¬نامه كارشناسي ارشد جامعه شناسي، تهران، دانشگاه تربيت مدرس.
- زنجاني، حبيب‌الله و ديگران(1387)، جمعيت، توسعه و بهداشت باروري، چ پنجم، تهران، نشر و تبليغ بشري.
- سميعي¬نسب، مصطفي و مرتضي ترابي، «شاخص¬ها و سياست‌هاي جمعيتي در ايران» (1389)، برداشت دوم، ش 11 و 12، ص143-188.
- شكوري گنجوي، حامد و شكيب طاهري، «بحث و بررسي نرخ رشد جمعيت كشور» ( 1388)، راهبرد، ش 52، ص 245-265.
- شيخي، محمدتقي(1372)، در زمينه جامعه‌شناسي جمعيت، تهران، سفير.
- صادق‌پور رودسري، حميدرضا، و ديگران(1383)، كنترل جمعيت و تنظيم خانواده، تهران، نوانديشان آريا.
- صدوق، محمدبن علي (بي تا)، القمي من لايحضره الفقيه، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- عرب مازا، عباس و علي كشوري شاد، «بررسي اثر تغيير ساختار سني جمعيت بر رشد اقتصادي» (بهار1384)، پژوهش‌هاي اقتصادي، ش15، ص15-50.
- فوزي، يحيي، «چالش‌هاي اجتماعي انقلاب اسلامي در ايران: بررسي تغييرات جمعيتي بعد از انقلاب و پيامدهاي آن بر مشروعيت نظام سياسي» (1383)، جامعه‌شناسي ايران، ش3، ص172-190.
- فولادي، محمد، «تأملي بر سياست كنترل جمعيت؛ آثار و پيامدهاي آن» (1390)، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 9، ص153-180.
- كتابي، احمد(1364)، نظريات جمعيت‌شناسي، تهران، اقبال.
- كلانتري، صمد و ستار صادقي ده چشمه، «برآورد و مقايسه چند شاخص جمعيتي در ايران و برخي كشورهاي توسعه‌يافته و درحال توسعه» (1385)، جمعيت، ش 55-56، ص133-150.
- كلاهي، رسول(1349)، جغرافياي جهان سوم، بنيان‌هاي اجتماعي و مشخصات اقتصادي، شيراز، دانشگاه شيراز.
- كلمن، جيمز(1377)، بنيادهاي نظريه اجتماعي، ترجمة منوچهر صبوري، تهران، نشر ني.
- كليني، محمدبن يعقوب(1388)، فروع كافي، تهران، قدس.
- مجلسي، محمدباقر (بي‌تا)، بحارالانوار، تهران، المكتبه‌الاسلاميه.
- مركز آمار ايران (1377)، نماگرهاي جمعيتي ايران (75- 1335).
- مطهري، مرتضي(1370)، خاتميت، تهران، صدرا.
- مهرگان، نادر و روح¬الله رضائي، «اثر ساختار سني جمعيت بر رشد اقتصادي» (1388)، پژوهش‌هاي اقتصادي ايران، ش 39، ص 137-146.
- ميرزايي، محمد و همكاران، «تغييرات نظري و معنوي در نظريات جمعيت‌شناسي و توسعه روستايي» (بهار1384)، نامه علوم اجتماعي، ش25، ص1-24.
- نراقي، يوسف، «سالخوردگي جمعيت و اثرات آن در نظام تامين اجتماعي كشور» (1376)، اطلاعات اقتصادي و سياسي، ش 123و 124، ص162-171.
- نوري، ميرزاحسين (1367)، مستدرك الوسائل، تهران، موسسه آل بيت(ع) .
- الهي، همايون(1367)، امپرياليسم و عقب ماندگي، تهران، افست.
- Casterline, 2003, Demographic Transition, in Demeny, P and Geoffrey McNicll,
- Encyclopedia of Population, Macmillan Reference USA.
- http://www.tabnak.ir/fa/news/155793
- http://www.indiastat.com
- http://www.indiaonlinepages.com/ population/india-current-population.html
- http://hamshahrionline.ir/details/131236/
- http://www.shia-online.ir/article.asp?id=15094
- http://www.palestine
- http://www.shia-news.com/fa/news/).
- http://www.westpass.ca/?page_id
- http://www.farsnews.com/newstext.php? nn=8812150226.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Fouladi vanda, Mohammad.(2025) A Reanalysis and Criticism of Demographic Theories and Policies, with Emphasis on Recent Demographic Policy of Iran. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 4(2), 145-172
Mohammad Fouladi vanda."A Reanalysis and Criticism of Demographic Theories and Policies, with Emphasis on Recent Demographic Policy of Iran". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 4, 2, 2025, 145-172
Fouladi vanda, M.(2025) 'A Reanalysis and Criticism of Demographic Theories and Policies, with Emphasis on Recent Demographic Policy of Iran', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 4(2), pp. 145-172
