Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, Volume 16, Issue 2, No 62, Year 2025 , Pages 59-80

    The Value of Children from the Perspective of Parents in Qom and Its Examination from an Islamic Viewpoint: A Qualitative Study

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Seyed esmaeil َAlavi / PhD Candidate in Psychology, Imam Khomeini Educational and Research Institute / alavi@iki.ac.ir
    Hamid Rafieihonar / Assistant Professor, Department of Psychology, Islamic Sciences and Culture Academy / hamidrafii2@gmail.com
    Pages: 59-80 Receive Date: 2025/10/16 Accept Date: 2025/10/16
    dor 20.1001.1.20088582.1404.16.2.4.5
    doi 10.22034/marefatefarhangi.2025.5002137
    Abstract: 
    Understanding the positive and negative values attributed to children from the perspective of parents plays a significant role in shaping parental decisions and motivations regarding childbearing, thereby influencing fertility trends within a society. This study was conducted to explore the perceived value of children among parents residing in the city of Qom. The method of this research, in terms of its fundamental objective and qualitative approach, is a content analysis method according to Brown and Clark (2006). The research population consisted of parents with children who visited population exhibition booths in Qom in the year 1403 (2024–2025) and expressed interest in participating in the study. The sample included 30 parents aged between 25 and 52 years. Data were collected through in-depth semi-structured interviews and analyzed using initial theoretical coding and categorization, resulting in 250 open codes, 34 categories, 11 subcategories, and 2 overarching themes. The analysis revealed two main axes—positive and negative values of children—with 11 subcategories titled: “Joy and Happiness,” “Spiritual well-being,” “Hopefulness,” “Supportiveness,” “Self-Development,” “Marital Stability,” “Family Dynamism and Efficiency,” “Fear of Children’s Needs,” “Economic Costs,” “Family Conflicts,” and “Physical Burdens.” This article finally examined the negative values of children from an Islamic perspective.
    Keywords: 
    Value of Children
    childbearing
    Qom city
    qualitative study
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :ارزش فرزندان از دیدگاه والدین شهر قم و بررسی آن از منظر اسلامی؛ مطالعۀ کیفی
    Abstract: 
    شناخت ارزش‌های مثبت و منفی فرزندان از منظر والدین به دلیل تأثیری که در تصمیم‌گیری‌ها و انگیزه‌های والدین برای فرزندآوری دارد، نقش مهمی در تغییرات سطوح باروری یک جامعه ایفا می‌کند. پژوهش حاضر، به‌منظور بررسی ارزش فرزندان از دیدگاه والدین شهر قم انجام شد. روش این پژوهش به لحاظ هدف بنیادی و به لحاظ رویکرد کیفی از نوع تحلیل مضمون به شیوۀ براون و کلارک (2006) است. جامعۀ پژوهش شامل زوجین دارای فرزند بود که به غرفه‌های نمایشگاهی جمعیت در شهر قم در سال 1403 مراجعه داشتند و علاقه‌مند به حضور در مطالعۀ حاضر بودند. نمونه‌ متشکل از 30 نفر از والدین 25ـ52 سال که در پژوهش حضور داشتند. برای گردآوری داده‌ها از مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته و به‌منظور تحلیل داده‌ها از کدگذاری نظری اولیه و با استفاده از مقوله‌بندی این کدها استفاده شد که 250 کد باز، 34 مقوله و 11 زیرمقوله و 2 محور دست یافت. تحلیل داده‌ها نشان داد که ارزش فرزندان، دارای دو محور اصلی ارزش مثبت و منفی فرزندان و 11 زیرمقوله با عناوین «نشاط و شادکامی»، «احساس خوش معنوی»، «امیدبخشی»، «یاری‌دهندگی»، «تقویت و توسعة خود»، «پایداری زندگی مشترک»، «پویایی و کارآمدی خانواده»، «هراس از نیازهای فرزندان»، «هزینة اقتصادی»، «مشکلات خانوادگی»، «زحمات جسمی» می‌باشد و در انتها به بررسی ارزش‌های منفی فرزندان از منظر اسلامی پرداخته شد.
    Keywords: 
    ارزش فرزندان
    فرزندآوری
    شهر قم
    مطالعه کیفی
    References: 
    • احمدی، علی‌یار و دیگران (1396). بررسی نگرش زنان به ارزش فرزندان (مورد مطالعه: زنان 15ـ49 سالة شهر شیراز). جامعه‌شناسی کاربردی، 28(67)، 61ـ78.
    • اوجاقلو، سجاد و دیگران (1393). تغییرات نسلی ارزش فرزند و رفتار فرزندآوری زنان پیش و پس از انقلاب اسلامی (مطالعۀ موردی: شهر زنجان). زن در فرهنگ و هنر، 6(3)، 409ـ425.
    • پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج الفصاحه (کلمات قصار حضرت رسول با ترجمة فارسی به‌انضمام فهرست موضوعی در آخر کتاب و مقدمه‌ای جامع از زندگی محمد (ص)). تهران: دنیای دانش.
    • پژهان، علی و کمالی‌ها، آنیتا (1394). تأثیر عوامل فرهنگی بر باروری زنان 15ـ49 سال منطقة 12شهر تهران. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 6(2)، 115ـ137.
    • پیلتن، فخرالسادات و رحمانیان، محمد (1394). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر تمایل به فرزندآوری زنان و مردان متأهل (مورد مطالعه: زنان و مردان 25ـ45 سالة شهر جهرم). مطالعات توسعة اجتماعی ایران، 7(2)، 121ـ134.
    • جمعی از نویسندگان (1396). دانش خانواده و جمعیت. قم: معارف.
    • حر عاملی، محمد بن حسن (1416ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث.
    • حسینی، حاتم (1381). درآمدی بر جمعیت‌شناسی اقتصادی ـ اجتماعی و تنظیم خانواده. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
    • خنیفر، حسین و مسلمی، ناهید (1401). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی. تهران: نگاه دانش.
    • رازقی نصرآباد، حجیه بی‌بی و سرایی، حسن (1393). تحلیل کوهورتی (نسلی) نگرش زنان دربارة ارزش فرزند در استان سمنان. زن در توسعه و سیاست، 12(2)، 229ـ250.
    • رستگار خالد، امیر و دیگران (1396). «جهت‌گیری ارزشی زنان و کنترل باروری. شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 19(75)، 7ـ29.
    • رئیسی، عنایت‌الله (1376). بررسی پدیدة فرزندخواهی و ارزش‌های مثبت و منفی کودکان برای والدین. پایان‌نامة کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی. شیراز: دانشگاه شیراز.
    • ساجدی، علیرضا (1404). مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور. در دیدار با ستاد جمعیت حوزه‌های علمیۀ کشور.
    • سبحانی، محمدتقی (1382). الگوی جامع شخصیت زن مسمان. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
    • شجاعی، محمدصادق (1386). نقش فرزند در استحکام و بهداشت روانی خانواده. در: تقویت نظام خانواده و آسیب‌شناسی آن. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • شریف رضی، محمد بن حسین (1407ق). نهج البلاغه. قم: مؤسسة دار الهجرة.
    • صفورایی پاریزی، محمدمهدی (1388). شاخص‌های خانوادة کارآمد از دیدگاه اسلام و ساخت پرسش‌نامة آن. رسالۀ دکتری روان‌شناسی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • طباطبائی، سید محمدحسین (1417ق). المیزان‏ فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
    • علوی، سیداسماعیل (1403). تغییر نگرش به فرزندآوری؛ رویکردی اسلامی روان‌شناختی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • علوی، سیداسماعیل ( 1400). ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامة اولیة نگرش به فرزندان بر اساس منابع اسلامی. روان‌شناسی و دین، 14(2)، 7ـ24.
    • کلانتری، صمد و دیگران (1389). بررسی جامعه‌شناختی گرایش به فرزندآوری و برخی عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: جوانان متأهل شهر تبریز). جامعه‌شناسی کاربردی، 21(37)، 83ـ104.
    • مشفق، محمود و غریب عشقی، سارا (1391). تحلیلی بر رابطة ارزش فرزندان و باروری بین زنان تهرانی. مطالعات راهبردی زنان، 15(58)، 93ـ121.
    • موسوی، سیدمرتضی (1397). رزاقیت الهی و افزایش جمعیت (مبانی کلامی جمعیت). قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • محدث نورى، حسین بن محمدتقى‏ (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
    References: 
    • Dinn, A. A. and C. Kagitcibasi (2010). The Value of Children for Parents in the Minds of Emerging Adults. Cross- Cultural Research, 44(2), 174-205.
    • Fawcett, J. T. (1976). The value and cost of children: Converging theory and research.In L. T. Ruzicka (Ed.), The economic and social supports for high fertility (Vol.2, p. 91-114). Canberra, Australia: Australian National University.‏
    • Hayford SR, Morgan SP. (2008) Religiosity and fertility in the United States: The role of fertility intentions. Social Forces, 86(3), 88-163.
    • Hoffman, L. W. & Hoffman, M. L. (1973). A psychological perspective on the value of children to parents, in J. T. Fawcett (ed.), The Satisfactions and Costs of Children: Theories, Concepts, Methods. Hawaii: East West Center.
    • Hoffman, L. W. & Hoffman, M. L. (1973). The value of children to parents. In J. T. Fawcett (Ed.). Psychological perspectives on population (p 19-76). New York: Basic Books.
    • Howitt, Dennis, (2019). Introduction to qualitative research methods in psychology, putting theory into practice, fourth edition, Loughborough University, United Kingdom, Harlow. www.pearson.com/uk.
    • Hsieh, H. F. & Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288.
    • Kagitcibasi, C. (1982). Sex Roles, Value of Children and Fertility. In C. Kagitcibasi (Ed) Sex Roles, Family and Community in Turkey, Bloomington: Indiana University Press, p.80-151.
    • Kagitcibasi, C. (1982). The changing value of children in Turkey. Honolulu, HI: EastWest Center.
    • Kagitcibasi, C. & Ataca, B. (2005). Value of children and family change: A threedecade portrait from Turkey. Applied Psychology: International Review, 54, 317-337.
    • Mayer, B., Trommsdorff, G. (2010). Adolescents ,Value of Chidren and Their Intentions to Have Chidren: A Cross- Cultural and Multilevel Analysis. Jounal of CrossCultural Psychology, 41(5-6), 671-689.
    • Trommsdorff, G. & Nauck, B. (Eds.) (2005). The value of children in cross-cultural perspective: Case studies from eight societies. Lengerich, Germany: Pabst Science.
    • 8 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    َAlavi, Seyed esmaeil, Rafieihonar, Hamid.(2025) The Value of Children from the Perspective of Parents in Qom and Its Examination from an Islamic Viewpoint: A Qualitative Study. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(2), 59-80 https://doi.org/10.22034/marefatefarhangi.2025.5002137

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Seyed esmaeil َAlavi; Hamid Rafieihonar."The Value of Children from the Perspective of Parents in Qom and Its Examination from an Islamic Viewpoint: A Qualitative Study". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16, 2, 2025, 59-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    َAlavi, S, Rafieihonar, H.(2025) 'The Value of Children from the Perspective of Parents in Qom and Its Examination from an Islamic Viewpoint: A Qualitative Study', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 16(2), pp. 59-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    َAlavi, S, Rafieihonar, H. The Value of Children from the Perspective of Parents in Qom and Its Examination from an Islamic Viewpoint: A Qualitative Study. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 16(2): 59-80