Pages:
105-128
Receive Date: 2025/10/18
Accept Date: 2025/10/18
Abstract:
No doubt, every religion makes use of the methods which conform with its own epistemic tenets in order to establish communication with its audience. The answer to the question whether or not the development of a religious-oreinted cinema is possible is based on the awareness of the nature of cinema and has relation with the epistemic tenets of Islam. Pointing out to the Islamic philosophy and using an analytical-descriptive method, the present paper seeks to investigate the possibility or impossibility of developing a religious-oriented cinema, by reviewing about the basic tenets of Islamic philosophy and philosophy of Islamic art. The research findings show that the realization of a religious-oriented cinema demands mastering the technology of this media and depends on the stages of internal and practical intuitive journey which the film-maker has reached. Secular, religion-oriented and religious cinemas will be expected corresponding to the stages of the dominance of filmmaker’s soul which traverses from vegetable to animal and finally to human stage, respectively, and the kind of city- utopia or otherwise- can prepare the ground for the film-maker to experience something beautiful is the influential factors for the realization of the aforementioned stages of cinema.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :امکان یا امتناع سینمای دینی در آیینهی حکمت صدرایی
Abstract:
بی شک هر دینی برای برقراری ارتباط با مخاطبان خود از شیوه های منطبق با مبانی معرفتی خود بهره می برد. پاسخ به سؤال امکان یا امتناع سینمای دینی، ریشه در شناخت ماهیت سینما و نسبت آن با مبانی معرفتی اسلام دارد. این مقاله، با گزینش مبنای حکمت اسلامی و به مدد روش تحلیلی و توصیفی تلاش دارد با بازاندیشی در مبانی حکمت اسلامی و حکمت هنر اسلامی، مسئله امکان یا امتناع سینمای دینی مورد بررسی قرر گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد که تحقق سینمای دینی نیازمند تسخیر تکنولوژیک این مدیوم و بسته به مراتب سیرِ شهودِ باطنی و عملی سینماگر است؛ به تناظر مراتب غلبه نفس سینماگر از نفس نباتی به حیوانی و انسانی مراتبی از سینمای غیردینی، دین محور و دینی قابل فرض است؛ نوع مدینه - اعم از فاضله یا غیرفاضله - به مثابه بستری که می تواند زمینه ساز تجربه امر زیبا برای سینماگر باشد، از عوامل مهم و تأثیر در ظهور مراتب مذکور از سینما است.
References:
- اعواني، غلامرضا، 1365، «هنر، تجلي جمال الهي در آئينه خيال»، هنر، ش 13، ص 76-101.
- اماميجمعه، سيدمهدي، 1388، فلسفه هنر در عشقشناسي ملاصدرا، چ دوم، تهران، ترجمه و نشر آثار هنري متن.
- انصاريان، زهير، 1385، «بازشناسى عناصر فلسفه هنر بر پايه مبانى حکمت صدرايى»، نقد و نظر، سال يازدهم، ش 3 و 4، ص 220-246.
- آويني، سيدمرتضي، 1382، آيينة جادو، چ سوم، تهران، ساقي.
- ـــــ ، 1374، مباني نظري هنر از ديدگاه شهيد سيدمرتضي آويني، پژوهش و گردآوري: گروه مطالعات فرهنگي و هنري شهيد آويني، قم، نگين.
- بلخاري قهي، حسن، 1388، آشنايي با فلسفه هنر، تهران، سوره مهر.
- پارسانيا، حميد، 1387، «عقل و جنسيت (رويکرد انتقادي فلسفه اسلامي)»، خردنامه همشهري، ش 26، ص 54-56.
- ـــــ ،1389، هستي و هبوط، چ چهارم، قم، معارف.
- ـــــ ،1390، جهانهاي اجتماعي، قم، کتاب فردا.
- ـــــ ، 1391، علوم اجتماعي، دورة پيشدانشگاهي رشته علوم انساني، تهران، کتابهاي درسي ايران.
- پستمن، نيل، تکنوپولي، 1372، تسليم فرهنگ به تکنولوژي، ترجمة صادق طباطبايي، تهران، سروش.
- تاجيك، عليرضا و سيداكبر حسينى قلعه بهمن، 1391، «هنر و زيبايي در انديشه آيتالله مصباح»، معرفت فلسفي، ش 1، ص 167-198.
- جواديآملي، عبدالله، 1384، فطرت در قرآن، قم، اسراء.
- جواديآملي، عبدالله، 1385، «هنر و زيبايي از منظر دين»، هنر ديني، ش 21و22، ص 43-52.
- جواديآملي، عبدالله، 1386، شريعت در آينه معرفت، قم، اسراء.
- جواديآملي، عبدالله، 1387، عين النضاخ، قم، اسراء.
- جواديآملي، عبدالله، 1388، تسنيم: تفسير قران کريم، چ سوم، قم، اسراء.
- جواديآملي، عبدالله، 1389الف، تسنيم: تفسير قران کريم، چ سوم، قم، اسراء.
- جواديآملي، عبدالله، 1389ب، تسنيم: تفسير قران کريم، چ دوم، قم، اسراء.
- حسنزاده آملي، حسن، 1365، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، تهران، مرکز نشر فرهنگي رجاء.
- حسيني، سيدحسن، 1386، «دين و رسانه؛ رسانه ديني يا دين رسانهاي»، در: دين و رسانه، به کوشش جوادييگانه، محمدرضا عبداللهيان، تهران، طرح آينده.
- خسروپناه، عبدالحسين و حسن پناهيآزاد، 1388، نظام معرفتشناسي صدرايي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامي.
- خورشيدي، سعيد، 1390، «صورتبندي نظرية فرهنگ صدرايي (با الهام از ديدگاههاي استاد حجت الاسلام پارسانيا)»، معرفت فرهنگي اجتماعي، سال سوم، ش 1، ص 129-152.
- خوشرو، غلامعلي، 1365، «اجتماع و انواع آن از نظر فارابي»، کيهان فرهنگي، ش 35، ص 11-13.
- سوزنچي، حسين، 1389، وحدت وجود در حکمت متعاليه، تهران، دانشگاه امام صادق.
- صدرالمتألهين، 1360الف، اسرار الآيات، مقدمه و تصحيح: محمد خواجوى، انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ايران.
- صدرالمتألهين، 1360ب، الشواهد الربوبيه في مناهج السلوکيه، مشهد، المرکز الجامعي للنشر.
- صدرالمتألهين، 1381، المبدأ و المعاد، تصحيح و تحقيق و مقدمه محمّد ذبيحى و جعفر شاه نظرى، تهران، بنياد حکمت اسلامى صدرا.
- صدرالمتألهين، 1382، شرح و تعليقه صدرالمتألهين بر الهيات شفا، تصحيح، تحقيق و ترجمة نجفقلي حبيبي، تهران، بنياد حکمت اسلامي صدرا.
- صدرالمتألهين، 1410ق، الحکمة المتعالية في الاسفار تاعقلية الاربعه، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- طاهرزاده، اصغر، 1385، فرهنگ مدرنيته و توهّم، اصفهان، لُبالميزان.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1389، انسان از آغاز تا انجام، ترجمة صادق لاريجاني، قم، بوستان کتاب.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1391، بدايةالحکمه، ترجمة علي شيرواني، چ هفدهم، قم، دارالعلم.
- طباطبايي، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان في تفسير القرآن، قم، جامعه مدرسين.
- فايدئي، اکبر، 1391، «ظهور حکمت صدرايي و نقش آن در احياي حکمت هنر اسلامي»، تاريخ فلسفه، سال دوم، ش 4، ص 133-146.
- مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- مددپور، محمد، 1387، حکمت انسي و زيباييشناسي عرفاني هنر اسلامي، چ سوم، تهران، سوره مهر.
- مددپور، محمد، 1388، ماهيت تکنولوژي و هنر تکنولوژيک، چ دوم، تهران، سوره مهر.
- نقرهکار، عبدالحميد، 1387، درآمدي بر هويت اسلامي در معماري و شهرسازي، تهران، وزارت مسکن و شهرسازي.
- نقيزاده، محمد، 1382، «نياز انسان امروز به هنر ديني»، هنر ديني، ش 15 و 16، ص 57-74.
- نقيزاده، محمد، 1384، مباني هنر ديني در فرهنگ اسلامي (ج1: مباني و نظام فکري)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hashemian, Seyyed Mohammad Hossein, Bozarg, Horiyeh.(2025) Possibility or Impossibility of Developing a Religious-oriented Cinema according to Mulla Sadra's Philosophy. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 5(4), 105-128
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Seyyed Mohammad Hossein Hashemian; Horiyeh Bozarg."Possibility or Impossibility of Developing a Religious-oriented Cinema according to Mulla Sadra's Philosophy". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 5, 4, 2025, 105-128
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hashemian, S, Bozarg, H.(2025) 'Possibility or Impossibility of Developing a Religious-oriented Cinema according to Mulla Sadra's Philosophy', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 5(4), pp. 105-128
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hashemian, S, Bozarg, H. Possibility or Impossibility of Developing a Religious-oriented Cinema according to Mulla Sadra's Philosophy. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 5(4): 105-128