Pages:
115-137
Receive Date: 2025/10/20
Accept Date: 2025/10/20
Abstract:
The present paper seeks to propose a model based on Islamic sources for assessing religiosity among Muslims. In recent decades, researchers have conducted some research projects on empirical assessment of the conditions of religiosity in Iran. However, these projects have some defects, the most important of which are: no attempts were made to propose a native model for assessing religiosity and using western and Christian models instead. No doubt, some researchers have tried to develop and apply some native models, but these attempts were not very successful.
Admitting that for more than fifty years empirical and field studies were made on the kinds, scale and changes of religiosity, and pointing to Hill and Hood's typology of the kinds of western scales for assessing religiosity, the present paper discusses the most important criticisms directed against these scales. Then it casts light on and criticizes some of the native models for assessing religiosity. Finally, it proposes a native model for empirical assessment of religiosity based on Islamic sources.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :الگوی بومی سنجش دینداری
Abstract:
این مقاله در پی ارائهی الگویی مبتنی بر منابع اسلامی به منظور سنجش دین داری در بین مسلمانان است. در دهه های اخیر، تحقیقاتی در خصوص سنجش تجربی وضعیت دین داری در ایران انجام شده، اما عمده ترین کاستی آنها عدم تلاش برای طراحی الگوی بومی سنجش دین داری و استفاده از الگوهای غربی و مسیحی است. البته در این زمینه، برخی تلاش ها برای طراحی یا کاربست الگوهای بومی از سوی بعضی محققان صورت گرفته، ولی این تلاش ها نیز چندان قرین توفیق نبوده است. با اذعان به سابقهی بیش از پنجاه سالهی مطالعات تجربی و میدانیِ انواع، میزان و تغییرات دین داری، با ذکر گونه شناسی هیل و هود از انواع مقیاس های غربی سنجش دین داری، مهم ترین انتقادات مربوط به مقیاس های مزبور مطرح شده است. سپس برخی از الگوهای داخلی سنجش دین داری معرفی و نقد گردید و در پایان نیز با بهر ه گیری از منابع اسلامی، الگویی بومی برای سنجش تجربی دین داری پیشنهاد شده است.
References:
- آذربايجاني، مسعود (1385)، روانشناسي دين، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- آرون، ريمون (1370)، مراحل اساسي انديشه در جامعهشناسي، ترجمة باقر پرهام، تهران، آموزش انقلاب اسلامي.
- آلستون، ويليام پي و ديگران (1376)، دين و چشماندازهاي نو، ترجمة غلامحسين توكلي، قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي.
- پترسون، مايكل و همكاران (1376)، عقل و اعتقاد ديني، ترجمة احمد نراقي و ابراهيم سلطاني، تهران، طرح نو.
- جواديآملي، عبدالله (1380)، دين¬شناسي، قم، اسراء.
- خداياريفرد، محمد و همكاران (1378)، تهيه مقياس اندازهگيري اعتقادات و نگرش مذهبي دانشجويان، تهران، دانشگاه صنعتي شريف.
- خسروپناه، عبدالحسين (1386)، «چيستي دين»، در: فلسفه دين و كلام جديد، به كوشش محمدصفر جبرئيلي، تهران، سازمان پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- داودي، محمد (1384)، «ساختار اسلام و مؤلفههاي تدين به آن»، در: مباني نظري مقياسهاي ديني، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- سراج¬زاده، سيدحسين(1383)، چالشهاي دين و مدرنيته: مباحثي جامعهشناختي در دينداري و سكولار شدن، تهران، طرح نو.
- شجاعيزند، عليرضا (1380)، دين، جامعه و عرفيشدن: جستارهايي در جامعهشناسي دين، تهران، نشر مركز.
- ـــــ ، «مدلي براي سنجش دينداري در ايران» (1384)، جامعهشناسي ايران، ش1، ص 34-66.
- علياكبريان، حسنعلي (1377)، درآمدي بر قلمرو دين، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- فقيهي، علينقي و ديگران (1384)، «مؤلفههاي دينداري از منظر خود دين» در: مباني نظري مقياسهاي ديني، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- مطهري، مرتضي (1362)، آشنايي با علوم اسلامي، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- Hill, peter.C & Hood, Ralph.W(1999), Measure of Religiosity: Religious Education press.
- Cochran, J. K., & Akers, R. L(1989), Beyond hellfire: An explanation of the variable effects of religiosity on adolescent marijuana and alcohol use. Journal of Research in Crime and Delinquency, 26, 198-225.
- Johnson, B. R., Jang, S. J., Larson, D. B., & DeLi, S.(2001), Does adolescent religious commitment matter? A reexamination of the effects of religiosity on delinquency. Journal of Research in Crime and Delinquency, 38,pp. 22-44.
- Spilka, B., Hood, R. W., Jr., & Gorsuch, R.(1985), The psychology of religion: An empirical approach. Englewood Cliffs,NJ: Prentice Hall.
- Himmelfarb, Harold S.(1975), "Maesuring religious involvement" Social Forces Vol. 53, No. 4: 606-618.
- Smith, H. L. & Anthony Fabricatore & Mark Peyrot(1999), Religiosity and altruism among Africans, American male, Journal of Black Studies, Vol. 29 No. 4, March 1999 579-597.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
karam allahi, Neamat.(2025) Proposing a Native Model for Religiosity. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 4(3), 115-137
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Neamat karam allahi."Proposing a Native Model for Religiosity". Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 4, 3, 2025, 115-137
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
karam allahi, N.(2025) 'Proposing a Native Model for Religiosity', Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 4(3), pp. 115-137
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
karam allahi, N. Proposing a Native Model for Religiosity. Ma`rifat-e Farhangi Ejtemai, 2025; 4(3): 115-137