معرفت فرهنگی اجتماعی، سال پانزدهم، شماره سوم، پیاپی 59، تابستان 1403، صفحات 63-82

    گفتمان عدالت‌خواهی در افغانستان

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    امان الله فصیحی / دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تهران / fasihi2219@gmail.com
    doi 10.22034/marefatefarhangi.2024.5000859
    چکیده: 
    افغانستان در صد سال اخیر گفتمان‌های فکری مختلفی را تجربه کرده است؛ مانند گفتمان لیبرالیزم، ناسیونالیزم، مارکسیزم و اسلام‌گرایی با خرده‌گفتمان‌های اسلام جهادی و بنیادگرایی و دموکراسی. اما هیچ‌کدام در حل مشکلات افغانستان توفیق نداشته است. یکی از این گفتمان‌ها، گفتمان عدالت‌خواهی است. در این مقاله این گفتمان با استفاده از نظریه و روش تحلیل گفتمان بحث شده است. نخست نقطه صفر این گفتمان بررسی شده که در این بررسی چهار نقطه همزمان با گسست‌های تاریخ افغانستان شناسایی و احکام هر مورد بیان شده است. پس از آن زمینه‌های شناختی و عینی شکل‌گیری گفتمان عدالت‌خواهی تبیین گردیده است. نوع ایده‌آل گفتمان عدالت‌خواهی مقاومت غرب کابل است. در این مقطع عدالت‌خواهی به‌عنوان یک گفتمان تکوین یافت و صورت‌بندی شد و فضای استعاره‌ای خلق کرد. لذا دال‌ محوری و پیرامونی این گفتمان با تمرکز به مقاومت غرب کابل صورت‎بندی و سپس تداوم آن در قالب دو خرده‌گفتمان معرفی و روش‌های تداوم و توسعه آن در مراحل بعدی بیان شده است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Discourse of Seeking Justice in Afghanistan
    Abstract: 
    Afghanistan has experienced various intellectual discourses in the last decade, including the discourses of liberalism, nationalism, Marxism and Islamism as well as the sub-discourses of Jihadi Islam, fundamentalism and democracy. However, none of these discourses has succeeded in solving the problems of Afghanistan. One of these discourses is the discourse of seeking justice. Using discourse analysis, the present article discusses this discourse. First, the beginning of this discourse has been examined and four points have been identified along with the gaps in the history of Afghanistan and the rulings of each case. Next, the cognitive and objective contexts of the formation of the justice-seeking discourse have been explained. The ideal type of justice-seeking discourse is the West Kabul resistance in which justice-seeking was developed as a discourse and created a metaphorical space. Therefore, the central and peripheral indications of this discourse have been formulated by focusing on the West Kabul resistance; then its continuation has been discussed in the form of two sub-discourses, and the methods of its continuation and development have been expressed in the next stages.
    • آجیلی، هادی، 1389، صورت‌بندی گفتمان اسلامی در روابط بین‌الملل، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
    • آیتی، عبدالقیوم، 1395، «نمایة آثار مکتوب دربارة رهبر شهید استاد عبدالعلی مزاری»، اندیشة معاصر ویژه‌نامة شهید وحدت ملی، ش6، ص173-227.
    • اباذری، یوسف، 1389، خرد جامعه‌شناسی، تهران، طرح نو.
    • اشرف غنی، محمد، 1393، «پیام به مناسبت بیستمین سالگرد شهادت عبدالعلی مزاری»، وب‌سایت خبرگزاری آوای افغانستان. https://www.avapress.com/fa/news/
    • امیری، اسدالله و دیگران، 1397، «نمایۀ آثار مکتوب در مورد شهید مزاری»، عدالت و امید، س3، ش3، ص220-235.
    • امینی، محمد، 1400، رابطة اسلام و ناسیونالیسم با تطبیق بر جریان‌های فکری ـ سیاسی افغانستان، رسالۀ دکترا، جامعۀ المصطفی العالمیه، مدرسۀ مطالعات اسلامی و فرق شیعه.
    • باقری، محمدرضا، 1402، جریان‌شناسی عدالت‌خواهی در افغانستان معاصر با تأکید بر دیدگاه فیض محمد کاتب، رسالۀ دکترا، جامعۀ المصطفی العالمیه، مدرسۀ مطالعات اسلامی و فرق شیعه.
    • پاینده، حسین، 1382، گفتمان نقد، تهران، روزنگار.
    • حقیقت، سیدصادق، 1385، روش‌شناسی علوم سیاسی، قم، دانشگاه مفید.
    • حسینی‌زاده، سیدمحمدعلی، 1383، «نظریة گفتمان و تحلیل سیاسی»، علوم سیاسی، ش28، ص181-212.
    • خسروشاهی، سیدهادی، 1370، نهضت‌های اسلامی افغانستان، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
    • دانش، سرور، 1398، «بیانیه به مناسبت پنجاهمین سال یاد شهادت شهید بلخی»، عدالت و امید، س4، ش4، ص15-32.
    • دایک، تون ‌‌آدریانوس ‌فان، 1382، مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • دریفوس، هیوبرت و پل رابینو، ۱۳76، میشل فوکو فراسوی ساخت‌گرایی و هرمنوتیک، ترجمة حسین بشیریه، تهران، نشر نی.
    • رایان، مایکل، 1373، «نقد سیاسی»، ترجمة حسینعلی نوذری، ارغنون، ش4، ص215-238.
    • رجبیان، حبیب‌الله، 1397، «یادمان گل‌سرخ»، عدالت و امید، س3، ش3، ص15-17.
    • روآ، الیور، 1369، افغانستان، اسلام و نوگرایی سیاسی در افغانستان، ترجمة ابوالحسن سرومقدم، مشهد، آستان قدس رضوی.
    • سلطانی، سیدعلی‌اصغر، 1383، قدرت، گفتمان و زبان، تهران، نشر نی.
    • شریفی، علیرضا، 1387، «بازخوانی عدالت در گفتمان شهید مزاری»، سراج، س11، ش31 و 32، ص165-197.
    • شعیری، حمیدرضا، 1385، تجزیه و تحلیل نشانه‌ها ـ معناشناختی گفتمان، تهران، سمت.
    • شمیسا، سیروس، 1378، نگاه تازه به بدیع، تهران، میترا.
    • عارفی، یوسف، 1402، رابطة سیاست و تاریخ‌نگاری در افغانستان معاصر (گفتمان‌کاوی انجمن تاریخ)، رسالۀ دکترا، جامعۀ المصطفی العالمیه، مدرسۀ مطالعات اسلامی و فرق شیعه.
    • عرفانی، قربانعلی، 1372، حزب وحدت از کنگره تا کنگره، قم، سراج.
    • غبار، میرغلام‌محمد، 1368، افغانستان در مسیر تاریخ، تهران، مرکز نشر انقلاب با همکاری جمهوری.
    • کاتب، فیض محمد، 1367، «زمامداری و سیاست کشورداری»، حبل‌الله، س4، ش45 و 46، ص55-57.
    • کاتب، فیض محمد، 1391، سراج التواریخ، تهران، عرفان.
    • کاتب، فیض محمد، 1393، سراج التواریخ، تهران، عرفان.
    • کاتب، فیض محمد، ۱۳۹4، سراج ‌التواریخ. کابل، امیری.
    • کرایب، یان، 1388، نظریة اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس، ترجمة عباس مخبر، تهران، آگاه.
    • کربای، آنتونی، 1386، درآمدی بر هرمنوتیک. در هرمنوتیک مدرن: گزینة جستارها، ترجمة بابک احمدی، مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، مرکز.
    • محسنی، محمد، 1393، «گفتمان جنبش عدالت‌خواهی در افغانستان»، عدالت، ش1 و 2، ص11-26.
    • محمدپور، احمد، 1389، ضد روش، منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، تهران، جامعه‌شناسان.
    • مزاری، عبدالعلی، 1396، فریاد عدلت (مجموعه مصاحبه‌های استاد شهید مزاری)، گردآورنده عبدالله غفاری، کابل، بنیاد اندیشه.
    • مزاری، عبدالعلی، 1373، فریاد عدالت، گردآورنده، عبدالله غفاری، قم، مؤسسة فرهنگی ـ تحقیقاتی و آموزشی شهید سجادی.
    • مزاری، عبدالعلی، 1374، احیای هویت (مجموعه سخنرانی‌های شهید مزاری)، گردآورنده مرکز نویسندگان افغانستان، قم، سراج.
    • مزاری، عبدالعلی، 1393، احیای هویت (مجموعه سخنرانی‌های شهید مزاری)، گردآورنده محمد جاوید جاوید، کابل، امیری.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فصیحی، امان الله.(1403) گفتمان عدالت‌خواهی در افغانستان. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 15(3)، 63-82 https://doi.org/10.22034/marefatefarhangi.2024.5000859

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    امان الله فصیحی."گفتمان عدالت‌خواهی در افغانستان". فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 15، 3، 1403، 63-82

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فصیحی، امان الله.(1403) 'گفتمان عدالت‌خواهی در افغانستان'، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 15(3), pp. 63-82

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    فصیحی، امان الله. گفتمان عدالت‌خواهی در افغانستان. معرفت فرهنگی اجتماعی، 15, 1403؛ 15(3): 63-82