سال يازدهم، شماره سوم، پياپي 43، تابستان 1399

محمد فولادي / دانشيار گروه جامعه‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني      fooladi@iki.ac.ir
دريافت: 07/02/1399 ـ پذيرش: 18/05/1399

چکيده
مطالعه و رصد مستمر جمعيت، با هدف نيل به برنامه‌ريزي مناسب براي توسعه همه‌جانبة كشور ضرورتي اجتناب‌ناپذير است؛ زيرا تناسب‌سازي جمعيت يك كشور، با شرايط اقليمي، جغرافيايي، ‌امكانات، ظرفيت‌ها، منابع خدادادي و انساني، و بهره‌گيري درست از آنها، راز موفقيت هر كشوري در مسير توسعه و پيشرفت است؛‌ زيرا در دنياي امروز، يكي از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي قدرت، جمعيت كمي و كيفي است. ازاين‌رو، مطالعة تغييرات و تحولات جمعيتي، کمک شاياني به بهبود زيست اجتماعي و انساني در جغرافياي جمعيت ساکن در يک قلمرو سرزميني مي‌کند. تحولات جمعيتي در كشور بر حسب عوامل و يا پيامدهاي آن، داراي ابعادي است. يكي از نگراني‌ها، كاهش شديد باروري است كه خود داراي پيامدهايي است. اين پژوهش با رويكرد تحليلي و اسنادي،‌ درپي واكاوي پيامدهاي كاهش باروري و جمعيت در ايران است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين است كه پس از اجراي برنامه كنترل جمعيت و تنظيم خانواده در دهة ‌60 و تبليغات شديد و حتي اعمال محدوديت‌ها قانوني براي بيش از سه فرزند و در ادامه غفلت از اين موضوع و رهاسازي اين سياست، ايران را با چالش‌هايي مواجه ساخت؛ چالش‌هاي اجتماعي، ‌فرهنگي؛ چالش‌هاي اقتصادي،‌ و چالش‌هاي سياسي و امنيتي.
كليدواژه‌ها: جمعيت، باروري، چالش‌هاي اقتصادي، چالش‌هاي اجتماعي، فرهنگي و چالش‌هاي سياسي، امنيتي.