محمدعلي ميرعلي / دانشيار گروه علوم سياسي جامعة‌المصطفي‌العالمية    alimir124@gmail.com
مجتبي نامخواه / دانشجوي دکتري دانش اجتماعي مسلمين دانشگاه باقرالعلوم عليه السلام    namkhahmojtaba@gmail.com
دريافت: 24/05/1397 ـ پذيرش: 15/11/1397
چکيده
اين مقاله با هدف بررسي تجربه و انديشه امام موسي صدر در زمينة تغيير اجتماعي، در ابتدا به روايت تجربه او در زمينه ايجاد يک تغيير اجتماعي پرداخته و در گام دوم، بر نگرش و نظريه‌اي تأکيد مي‌كند که اين تجربه را پشتيباني مي‌کند. اين بررسي مستلزم پاسخ به شش پرسش اساسي مطرح در حوزة تغيير اجتماعي شامل چيستي، چگونگي، آهنگ، شرايط، عوامل و کارگزاران تغييرات اجتماعي است. براي اين کار، ضمن بررسي روايت‌هاي کنشگران و ناظران اين تغيير، با روش تحليلي، آثار امام موسي صدر مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسي اين تحقيق نشان مي‌دهد، امام موسي صدر چيستي تغيير اجتماعي را ضرورتي هم‌بود با توحيد و تکامل انسان قلمداد کرده و چگونگي آن را به انقلاب مستمر ارجاع مي‌دهد. درباره آهنگ تغيير، به تغييري تدريجي و خُرد و با محوريت خدمت به انسان‌ها معتقد است و ضمن در نظر گرفتن شرايط وجودي و عيني تغيير اجتماعي، بستر فرهنگي را زمينه‌ساز پيدايش کارگزارني براي تغيير اجتماعي به حساب مي‌آورد. در زمينه کارگزاري تغييرات نيز ضمن طرح دو دوگانة مردم/ نخبگان و جنبش/ سازمان، معتقد است که نيروي لازم براي تغيير، در جريان يک «جنبشِ مردمي» به وجود مي‌آيد.
کليدواژه‌ها: امام موسي صدر، تغيير اجتماعي، جنبش اجتماعي، تغيير انساني.