سال سوم، شماره سوم، تابستان 1391، صفحه 31 ـ 48

Ma'rifat-i Farhangi Ejtemaii, Vol. 3. No.3, Summer 2012

نعمت‌الله كرم‌الهي* / اميرمسلم كاشاني‌زاده**

چكيده

هدف اين مقاله دستيابي به الگويي مفهومي در انجام مطالعات آسيب‌شناختي وضعيت مسجد در ايران است. اين الگو، محصول مصاحبه با 23 نفر از استادان حوزوي و دانشگاهي و صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزة مطالعات مسجد است. داده‌هاي اين مصاحبه‌ها، با روش تحليل مضموني، تحليل و گونه‌شناسي شده‌اند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه مسائل و آسيب‌هاي مربوط به نهاد مسجد در سه حوزة كلي قرار مي‌گيرند: 1. حوزه‌هاي گوناگون فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي؛ 2. عناصر، سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط و دخيل در ادارة مسجد؛ 3. نهادها و سازمان‌هاي مذهبي و فرهنگي موازي با مسجد. اين سه حوزه دربردارندة تمامي مسائل پيرامون مسجد است. براساس الگوي مفهومي پيشنهادي، بسياري از آسيب‌ها، علل بروز، پيامدها، و راه‌كارهاي رفع آنها در اين سه حوزه قرار مي‌گيرند.

كليدواژه‌ها: مسجد، وضعيت مسجد، مديريت مسجد، آسيب‌شناسي مسجد.