@article {
author = {eslamitanha, Ali Asghar},
title = {بازتاب متضاد عقلانیت در نظریه‌ی فرهنگی ماکس وبر و علامه طباطبایی},
journal = {معرفت فرهنگی اجتماعی 6، بهار 1390},
volume = {2},
number = {2},
pages = {5-33},
year  = {2011},
publisher = {Imam Khomeini Educational and Research Institute},
issn = {2008-8582},
eissn = {2980-8308},
doi = {},
abstract = {Rationality is a means of recognizing the reality of mankind and one of the important concepts of contemporary theory of culture. The main question of this discussion is: what is the relationship between Max Weber's view of rationality in his theory of culture and 'Allamah Tabatabaii's view of rationality?  Taking into consideration the four types of rationality (substantive, formal, theoretical, practical), the author presents a logical-analytical review of the views of these two thinkers. He concludes that although both of them accept substantive and formal rationalities, there are fundamental differences between them in terms of the content of rationality manifested in theory and practice. Weber considers that rationality in everyday life is a reflection of a merely pragmatic and arbitrary view, i.e., selecting the most appropriate means for achieving one’s aim. He considers that modern world is a world where instrumental rationality has determined western man's social world by dominating all the social aspects of his life. Conversely, according to 'Allamah Tabatabaii's view, rationality is inseparably linked to man’s sound original nature. Therefore, man should meet all his needs and instincts and avoid going to extremes so that his nature (fitrah) may remain sound, his mind secure from deviation and his conduct rational and then he can live an agreeable life. Innate rationality contributes to framing an Islamic social life (agreeable life) and furnishing an agreeable social world for believers.
},
keywords = {rationality, theory of culture, Instrumental rationality, innate rationality, Max Weber, 'Allamah Tabatabaii, },
title_fa = {بازتاب متضاد عقلانیت در نظریه‌ی فرهنگی ماکس وبر و علامه طباطبایی},
abstract_fa ={عقلانیت عامل بازشناسی انسان و یکی از مفاهیم مهم نظریه‌ی فرهنگی معاصر است.پرسش اصلی این جستار آن است که عقلانیت در نظریه‌ی فرهنگی ماکس وبر چه نسبتی با عقلانیت در اندیشه‌ی علامه طباطبایی دارد؟ با توجه به انواع چهارگانه‌ی عقلانیت (نوعی، هنجاری، نظری، عملی) بررسی تحلیلی- منطقی آرای دو متفکر نشان می دهد هرچند هردو عقلانیت نوعی و هنجاری را می پذیرند، درون مایه‌ی عقلانیت که در ساحت اندیشه و عمل منعکس می شود، با هم تفاوت بنیادین دارند. وبر عقلانیت را در زندگی روزمره بازتاب دیدگاهی صرفاً عمل گرایانه و خودسرانه می داند؛ یعنی انتخاب مناسب ترین وسیله برای رسیدن به هدف. او دنیای معاصر را جهانی می داند که عقلانیت ابزاری با نفوذ در همه‌ی عرصه های زندگی اجتماعی بشر غربی، جهان اجتماعی او را شکل داده و سیاست گذاری کرده است. اما در اندیشه‌ی علامه طباطبایی، عقلانیت با فطرت سالم و اصیل ملازم است؛ لذا انسان باید حق همه‌ی قوا و غرائزش را ادا و از افراط و تفریط پرهیز کند تا فطرت او سالم و در سایه‌ی آن عقل او از انحراف و کژاندیشی مصون بماند و کنش های انسانی عقلانی شود و به حیات طیبه برسد. عقلانیت فطری می تواند زندگی اجتماعی اسلامی(حیات طیبه) را شکل دهد و جهان طیب اجتماعی مؤمنان را سیاست گذاری نماید.},
keywords_fa = {عقلانیت ,ماکس وبر ,نظریه فرهنگی ,عقلانیت ابزاری ,عقلانیت فطری ,علامه طباطبایی. ,},
url = {https://marefatefarhangi.nashriyat.ir/node/68},
eprint = {}
}