TY  - JOUR
ID  - 5003386
TI  -                           واکاوی انتقادی مفهوم «فرهنگ» در منظومۀ فکری تری ایگلتون
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 13
LA  - fa
SN  - 2008-8582
AU  - Ali, Fathi
AD  - دانشیار - گروه فلسفه پردیس فارابی دانشگاه تهران
Y1  - 2026
PY  - 2026
VL  - 17
IS  - 1
SP  - EP  - فرهنگ ,تری ایگلتون ,ایدئولوژی ,نقد مارکسیستی ,ماتریالیسم تاریخی ,صنعت فرهنگ ,جهانی‌شدن ,نقد فرهنگی ,تجربه زیسته ,DO  - 10.22034/marefatefarhangi.2025.5003386
AB  - در مباحث نظری معاصر، «فرهنگ» مفهومی ساده و یک‌دست نیست، بلکه مجموعه‌ای چند‌لایه، مناقشه‌برانگیز و سیال از معانی است که گسترۀ وسیعی، از هنر و ادبیات تا عرصه‌های ایدئولوژی و سیاست را در خود جای داده است. تری ایگلتون، در مقامِ نظریه‌پردازی شاخص در سنت مارکسیستی و نقد فرهنگی، کوشیده است تا نقاب از چهرۀ ایدئولوژیکی این مفهوم برگیرد. از منظر وی، فرهنگ قلمروی خنثی، مستقل و منزهی نیست، بلکه با مناسبات قدرت، تضادهای اجتماعی و سازوکارهای سلطه، بی‌وقفه بازتولید و تثبیت می‌شود.
این پژوهش با روش «تحلیلی-تفسیری»، موضوع را در سه گام سامان داده است: نخست، تبارشناسی تاریخی و مفهومی فرهنگ در اندیشۀ ایگلتون؛ دوم، تحلیل نسبت میان فرهنگ با ایدئولوژی، منطق سرمایه‌داری و فرایند سوژه‌سازی؛ و سوم، سنجش انتقادی و آسیب‌شناسی دستگاه نظری وی. 
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه ایگلتون در افشای کارکردهای پنهان و سرکوبگرِ فرهنگ و نقد کالایی‌شدن و جهانی‌سازیِ آن کامیاب بوده است، لکن وفاداری او به ماتریالیسمِ تاریخی و فروکاستن فرهنگ به امر ایدئولوژیک، موجب غفلت از ابعاد مابعدالطبیعی، اخلاقی و معنوی فرهنگ شده است. حال آنکه فرهنگ می‌تواند، فراتر از بازتاب صرف مناسبات مادی، مجلایی برای پیوند آدمی با حقیقتی فرامادی و بستری جهت شکوفایی فطرت و فضیلت‌های اخلاقی باشد.
UR  - https://marefatefarhangi.nashriyat.ir/node/5003386
L1  - ER  -