TY  - JOUR
ID  - 5002682
TI  - تشابهات و تمایزات فقه فردی و فقه اجتماعی با تأکید بر نتایج و آثار
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 13
LA  - fa
SN  - 2008-8582
AU  - Nabavi, Jamal
AD  - 
Y1  - 2026
PY  - 2026
VL  - 17
IS  - 1
SP  - EP  - فقه‌فردی ,فقه‌اجتماعی ,نتایج و آثار فقه‌فردی ,نتایج و آثار فقه‌اجتماعی ,رویکرد اجتماعی به فقه ,DO  - 10.22034/marefatefarhangi.2025.5002682
AB  - فقه‌فردی رویکرد غالب در استنباط‌های فقیهان بوده است. فقه‌اجتماعی رویکردی نوین در فقه‌پژوهی است که تحوّل ویژه‌ای در فتاوای فقهی پدید می‌آورد. در این پژوهش فقه‌اجتماعی رویکردی فقهی دانسته شد که در آن فقیه در استنباط خود به پیامدهای اجتماعی فتوا و اقتضائات جامعه توجّه دارد؛ درحالی‌که در فقه‌فردی چنین توجّهی وجود ندارد. پژوهش حاضر بر اساس تعریف فوق و پس از ارزیابی نظرات مختلف، با استفاده از شیوۀ تحلیلی-تطبیقی و با رویکرد انتقادی در بحث تشابهات و تمایزات فقه فردی و اجتماعی در نتایج و آثار، به نتایج ذیل دست یافت: فقه‌فردی و اجتماعی در ارائۀ روشمند احکام شرعی مبتنی بر منابع فقه، توجّه به فرد و جامعه، پرداختن به احکام رفتاری و ارائۀ احکام وضعی و تکلیفی شباهت دارند. تمایز این دو رویکرد فقهی عبارت است از: تشخیص‌دهندۀ موضوع احکام در فقه‌فردی خود مکلّف است ولی در فقه‌اجتماعی، جامعه است. احکام حکومتی یکی از خروجی‌های مختصّ فقه‌اجتماعی است. غایت فقه‌فردی کسب رضایت الهی و سعادت اخروی است ولی در فقه‌اجتماعی به اقامۀ دین در جامعه نیز توجّه می‌شود. در فقه‌اجتماعی علاوه بر احکام رفتاری به احکام راهبردی (نظیر سیاست‌گذاری‌های کلان) و احکام ساختاری (نظیر تبیین ساختار مطلوب سیاسی و اقتصادی) توجّه می‌شود.
UR  - https://marefatefarhangi.nashriyat.ir/node/5002682
L1  - ER  -