TY  - JOUR
ID  - 5002100
TI  - تحلیل گفتمان تجدد در افغانستان:  از تکوین هژمونی تا فروپاشی پارادایم
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 13
LA  - fa
SN  - 2008-8582
AU  - Amanollah, Fasihi
AD  - دکتری - تهران
Y1  - 2025
PY  - 2025
VL  - 16
IS  - 4
SP  - EP  - گفتمان ,تجددخواهی ,افغانستان ,قومیت و هژمونی ,طرد گفتمانی ,ناهمخوانی فرهنگی ,گذار به مدرنیته ,DO  - 10.22034/marefatefarhangi.2025.5002100
AB  - این پژوهش به تحلیل چگونگی تکوین، گسترش و افول گفتمان تجددخواهی در افغانستان از اوایل قرن بیستم تا دهه‌ی ۱۳۵۰ش، می‌پردازد. در این مقاله با بهره‌گیری از چارچوب‌های نظری ترکیبی شامل تحلیل گفتمان لاکلا و موف، برنامه‌های پژوهشی لاکاتوش، انقلاب‌های علمی کوهن و تفسیری هگلی از قومیت، استدلال می‌شود که طردشدگی گفتمان تجدد نتیجه‌ی ناهمخوانی ساختاری دال‌های محوری با بافت فرهنگی و اجتماعی افغانستان است. در این میان نقش قومیت پشتون به‌مثابه نیروی دیالکتیکی در بازتولید هژمونی خود از طریق مصادره ابزاری این گفتمان و ناهنجاری‌های برآمده از مداخلات خارجی قابل توجه است. یافته‌ها نشان می‌دهند که گفتمان تجدد، علیرغم تلاش گسترده‌ی «دستگاه‌های دولتی» و «علمی-فرهنگی» برای «نهادینه‌سازی» و ترویج «دال‌های تجدد» نتوانست زنجیره همارزی گسترده‌ای با «گفتمان‌های سنتی و دینی» ایجاد کند و در برابر آن‌ها و گفتمان‌های رقیب دچار مخالفت شدید شد. این ناکامی در ایجاد هژمونی ملی و مدیریت «تکثر گفتمانی»، همراه با کاستی‌های کمربند محافظ در جذب ناهنجاری‌های فرهنگی و سیاسی، به چندپارگی معرفتی و نهایتاً «طرد گفتمانی» آن انجامید.
UR  - https://marefatefarhangi.nashriyat.ir/node/5002100
L1  - ER  -