TY  - JOUR
ID  - 2022044
TI  - تحلیل انتقادی منطق تبیین اجتماعی در علوم اخلاقی جان استوارت میل از منظر حکمت متعالیه
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 13
LA  - fa
SN  - 2008-8582
AU  - Muhammad Vahid  , Suhaili
AD  - دانشجوی دکتری - فلسفه علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AU  - Hamid, Parsaniya
AD  - دانشیار - دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
AU  - Mahdi, ُSoltani
AD  - استادیار فلسفه علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم 
Y1  - 2025
PY  - 2025
VL  - 16
IS  - 1
SP  - 7EP  - 24پوزیتویسم ,تبیین اجتماعی ,اتولوژی ,حکمت متعالیه ,علم النفس ,جهان¬های اجتماعی ,DO  - 10.22034/marefatefarhangi.2024.2022044
AB  - جان استوارت میل در کتاب «نظام منطق» ایده‌ای از تکوین علوم اخلاقی و اجتماعی را پی‌ریزی کرد که لوازم روش‌شناختی ویژه را به‌همراه داشت. وی بر اساس منطق عام تجربه‌گرایی، مسیر تکوین علوم اخلاقی و اجتماعی مبتنی‌بر علم قواعد عام ذهن یا با کمی تسامح روان‌شناسی محض ترسیم نمود. قواعد عام ذهن برای توضیح پدیده‌های انسانی و اجتماعی به‌تنهایی کفایت نمی‌کردند و ازاین‌رو مسیر تبیین علمی برای اتصال میان این دانش بالادستی و پدیده‌های انسانی و اجتماعی نیازمند به یک میانجی و حدوسط بود. میل دانشی به نام اتولوژی را به‌مثابۀ میانجی علم بالادستی شناخت ذهن انسان و پدیده‌های سیال اجتماعی و انسانی وارد الگوی منطق تبیینی خود کرد. حضور اتولوژی در مرکز ایدۀ علوم اخلاقی میل ملازم با پیامدهای منطقی و روش‌شناختی است. وی روش منطقی استنتاج در علوم اخلاقی را روش تاریخی یا قیاسی معکوس نامید. صدرالمتألهین نیز با ارتقای مسئلۀ علم‌النفس از طبیعیات به هستی‌شناسی، شرایط تحقق نحوۀ خاصی از علم اجتماعی را ممکن نمود. مبانی هستی‌شناسی حکمت متعالیه نیز منطق ویژه‌ای را برای این علم اجتماعی به‌همراه خواهند داشت. در این مقاله با مقایسه‌ای تحلیلی ـ انتقادی ایدۀ جان استوارت میل را به‌عنوان منشأ علم اجتماعی پوزیتیویستی بر بنیان علم‌النفس فلسفی حکمت صدرایی نقد خواهیم کرد.
UR  - https://marefatefarhangi.nashriyat.ir/node/2022044
L1  - https://marefatefarhangi.nashriyat.ir/sites/marefatefarhangi.nashriyat.ir/files/article-files/2022044-1746009432.pdf
ER  -