حميد پارسانيا/ دانشيار دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران
قاسم ابراهيمي‌پور نعمت‌آباد/ استاديار گروه جامعه‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره
محمد‌جواد محسني/ دكتراي جامعه‌شناسي
* غلام‌حيدر كوشا/ دكتراي فلسفة علوم اجتماعي gh.koosha@hotmail.com
دريافت: 20/01/1399 ـ پذيرش: 10/07/1399
چکيده
اين مقاله درصدد است روش مطالعة انسان اجتماعي در اسلام را با در نظرداشت سه ساحت علمي جامعه‌شناسي، فلسفي و تفسيري پيشنهاد کند. موضوع انسان اجتماعي سياق جامعه‌شناختي دارد و پاسخ به پرسش چيستي انسان، کاوش فلسفي را مي‌طلبد و بازخواني آن از منظر اسلامي، ملاحظات قرآني و روايي را ناگزير مي‌نمايد. «روش تأويل مفهومي» که هم ريشة فلسفي دارد و هم کاربرد قرآني و هم پيشينة جامعه‌شناختي، براي مطالعة انسان اجتماعي پيشنهاد شده است. روش تأويل مفهومي، دو گام اساسي دارد: پالايش و استنباط. در گام پالايش، پيش‌فرض‌ها، مسلمات ناصواب و مبادي ناقص رويکردهاي فلسفي و جامعه‌شناختي موجود ارزيابي مي‌گردد و در گام استنباط، برداشت اسلامي از انسان استخراج مي‌شود.
کليدواژه‌ها: انسان اجتماعي، روش تأويل مفهومي، روش تأويل، انسان‌شناسي اجتماعي.